Jan Cremer
Profiel
Achternaam: Cremer
Roepnaam: Jan
Geboren:20-04-1940
Te: Enschede
Overleden: 19-06-2024
Te:
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Jan Cremer niet onder pseudoniem gepubliceerd.
Voor tweedehands boeken | Ook van Jan Cremer |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Verloren gedichten (2004)
Proza
- Ik Jan Cremer (1964)
- Ik Jan Cremer Tweede boek (1966)
- Made in USA (1969)
- Mongolië (reisverslag) (1972)
- Siberië (reisverslag) (1972)
- Groenland (reisverslag) (1973)
- Sneeuw (bibliofiel, 250 ex.) (1976)
- Jongensleed (1977)
- Jan Cremer's logboek (verhalen en reportages) (1978)
- Het zwijgzame korps (reportage) (1978)
- Honden (1979)
- Tropen (jaarwisselingsgeschenk, daarna 2e druk van 500 ex.) (1979)
- De avonturen van Jan Cremer (1982)
- De Hunnen (1984)
- Ik Jan Cremer & Ik Jan Cremer Tweede boek (1985)
- De liefdes van Jan Cremer (1988)
- Wolf: het autobiografische verhaal uit De Hunnen (1993)
- Credo’s van Cremer - uitspraken, meningen en 'deviezen' (verzameld door Gerd de Ley) (1994)
- De Venus van Montparnasse (1999)
- Vuurrode lippen (bibliofiel, 15 ex.) (1999)
- Uitgelaten (met Paul Fleming) (2001)
- De wilde horizon (2003)
- Verloren gedichten (2004)
- De Cremer tapes: voetnoten bij een schelmenroman (2006)
- Ik Jan Cremer 3 (2008)
- Kornblumenblau (2013?)
- Odyssee 1 - Fernweh (2016)
- Odyssee 2 - Sirenen (2017)
- Jayne (2018)
- Odyssee 3 - Canaille (2019)
- Barbaar op Ibiza (2020)
- Storm: De jonge jaren (2020)
Brieven
- 1 fragment 'Aan Jan Cremer' door GerardReve (+ antwoord van Jan Cremer) in 'Hoera voor het prinselijk paar. Een keuze uit PC 1965-1973' (door Guus Luijters, Koen Koch, Mensje van Keulen en Rogier Proper) (1975)
- 6 brieven van Geert Lubberhuizen aan Jan Cremer in 'Ik heb er slechts één nul af gedaan. Brieven van en aan Geert Lubberhuizen' (2004)
- 9 brieven van Jan Cremer aan Geert Lubberhuizen in 'Ik heb er slechts één nul af gedaan. Brieven van en aan Geert Lubberhuizen' (2004)
- Brieven 1956-1996 (samengesteld door Hans Sleutelaar en Kristien Warmenhoven) (2005)
Dagboeken
- 1 bijdrage: '9 t/m 15 april 19774 in 'Hollands Dagboek 1974-1984. Een keuze uit tien jaar Hollands Dagboek, de wekelijkse rubriek van het Zaterdags Biijvoegsel van NRC Handelsblad' (1985)
Toneel
- The late, late show (1969)
- Oklahoma Motel (1969)
- Broadminded Couple
- Na regen...
Film
- The long white trail (1974)
Vertalingen/bewerkingen
Vertaald:- I Jan Cremer (vertaald door R.E. Wyngaard en Alexander Trocchi) (1965)
- I, Jan Cremer (vertaling in het Japans) (1965)
- Eg Jan Cremer
- Jan Cremer writes again (vertaling van 'Ik Jan Cremer 2' door Jon Lulius) (1969)
- 'Ich, Jan Cremer' (vertaald door Johannes Werres en Klaus Rainer Röhl) (ca. 1977)
- Ich Jan Cremer, 1 & 2 (vertaald door Heinz F. Liehr und Johann Werres) (1978)
- Zeegezichten/Seascapes (Engelse vertaling door Michael Gibbs) (2006)
Jan Cremer schreef een inleiding voor
- J. Cremer (dit is zijn vader), Het perpétuum-mobile (jaarwisselingsgeschenk, 1978)
- J. Cremer (dit is zijn vader), Op de fiets de wereld in (1978)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Vanaf 1961 schreef hij reportages voor de 'Haagse Post'.
- Hij gaf in 1967 zelf de 'Jan Cremerkrant' uit (4 nummers).
- Jan Cremer schreef over theater in 'Het Toneel'.
- Jan Cremer publiceerde in 'Avenue', 'ZERO'.
Over Jan Cremer
- Alain Teister, 'Wij Jan Cremer' in 'Hollands Maandblad 202' (mei 1964)
- D. Arnolds, 'Hij, Jan Cremer' (1965)
- Een interview met Jan Cremer: 'Hij Jan Cremer' in 'Bibeb &VIP's' (1965)
- Gerald Dauphin, 'Jan Cremer in New York & Jayne Mansfield' (1966)
- George Oversteegen, 'Jan Cremer in z'n hemd' (1966)
- Jan Cremer Krant (dec. 1967)
- Een interview met Jan Cremer: 'Doperwtjes met zout en peper' in 'Met innige groetjes van Hormoontje. uit gandalf goed voor u. Een keuze uit vier jaar gandalf', door Martin Ros en Guus Dijkhuizen (1968)
- H.U. Jesserun d'Oliveira, 'Jan Cremer: Kruimeltjes avonturen. Vervolg' in 'Literair Lustrum 2', samengesteld door Kees Fens, H.U. Jesserun d'Oliveira en J.J. Oversteegen (1971)
- Theun de Winter, 'De billen van Jan Cremer' (1975)
- Jan Cremer Krant. Nummer 2 (dec. 1977)
- Jan Cremer Sr. 'Op de fiets de wereld in' (1978), redactie en keuze foto's door Jan Cremer.
- Een hoofdstuk: 'De uitverkoop van Jan Cremer' in 'Kladboek' (1979) van Jeroen Brouwers.
- 1 hoofdstuk: 'Twee criteria' in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
- George Oversteegen, 'Jan Cremer in z'n hemd' (z.j.)
- Jan Cremer uit 'Ik Jan Cremer' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
- Freddy de Vree, 'Jan Cremer' (1985)
- Guus Luijters en Jan Cremer, 'Jan Cremer in beeld' (1985)
- Jan de Vries, 'De geschiedenis zal uitmaken of ik gelijk heb (over Jan Cremer)' in 'Bzzlletin 139' (oktober 1986)
- Wim Beeren, R.W.D. Oxenaar, Freddy De Vree , 'Jan Cremer: schilder 55-88' (1988)
- 1 anekdote over Jan Cremer in 'Het literair anekdoten boek', samengesteld door John Müller (1988)
- 1 gedicht over Jan Cremer in 'Buddingh' van A tot Z: ontmoetingen met Nederlandse en Vlaamse letterkundigen', verzameld door Ares Koopman (1990)
- 1 hoofdstuk: 'De pornografie van het geweld (Jan Cremer - De Hunnen, 1984') in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig' van Gerrit Jan Zwier (1991)
- 1 hoofdstuk: 'Jan Cremer. Ik Jan Cremer' door P.J. de Nijs in 'Lexicon van Literaire Werken' (1991)
- Een hoofdstuk: 'Kreuger versus Cremer' over Jan Cremer in 'Opmars der plagiatoren' van Hans van Straten (1993)
- 3 privé-foto's met begeleidende tekst in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- K. Beekman: 'Armando & Jan Cremer' in 'Literatuur' (november/december 1995)
- Een bijdrage over Jan Cremer in 'Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945' door K. Beekman (mei 1996)
- J. Heymans, 'Oorlog op Pathmos: over en met Jan Cremer (en over Gerard van het Reve)' (1998)
- Pierre Restany, Freddy de Vree e.a., 'Cremer: grafiek/prints 1956-1998' (1998)
- 1 hoofdstuk: 'Jan Cremer' in Het leven is de speelbal van de tijd. Portretten van opmerkelijke vijftigers' van Rose-Mary de Boer (1999)
- 3 hoofdstukken over Jan Cremer in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)
- Een hoofdstuk over 'Ik Jan Cremer' in 'Literaire smaakmakers. Uitgevers en hun favoriete boeken' van Ed van Eeden (2000)
- 1 hoofdstuk over Jan Cremer in 'Schrijvers in Overijssel: De plaats, de plek' van J. Heymans (2000)
- Jan Cremer (radioportret in de NPS-radioserie 'Een leven lang', 15 november 2001)
- 1 hoofdstuk: 'Ik Jan Cremer' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
- Een interview met Jan Cremer in 'De interviewer en de schrijvers' van Ischa Meijer (2003)
- Bertram Mourits, 'Vechten om te overleven - Ik Jan Cremer na veertig jaar' in 'Literatuur' (maart 2004)
- Hans Dutting, 'Jan Cremer - Documentaire' (2005)
- Een interview met Jan Cremer in 'Het woord is aan de schrijver' van Arjan Peters (2005)
- Een hoofdstuk over Jan Cremer in 'Maarten maakt vrienden' van Maarten Spanjer (2006)
- Rob van Essen, 'De Cremer tapes: voetnoten bij een schelmenroman' (2006)
- Pieter Steinz bespreekt 'Ik Jan Cremer' in 'Het web van de wereldliteratuur. Welke 100 boeken hebben de literaire X-factor?' (2007)
- 'Working class hero: Jan Cremer', gefotografeerd door Wim van der Linden (2008)
- Hans Dütting, 'Jan Cremer - portret van een legende' (2010)
- Onno Blom e.a., 'De onverbiddelijke veiling van het manuscript van Ik Jan Cremer : zaterdag 2 oktober 2010, des middags om ca. 16.00 uur' (2010)
- Een interview: 'La maar komen, ik lust ze rauw' door Ben Haveman in 'Het moet pijnlijk blijven. De mooiste schrijversinterviews' samengesteld door Frénk van der Linden en Freddy van Thijn (2011)
- Babette Sijmons e.a., 'Cremer, schilder van de zee = Cremer, painter of the sea' (2012)
- In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Ik Jan Cremer' van Jan Cremer besproken als boek bij 'apathie' (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
- 1 hoofdstuk over Jan Cremers Billenboek: 'Nipper 55 in 'Encyclopedie van op het nippertje geredde kennis' van Hans Vervoort (2014)
- 1 lemma: 'Cremer, Jan' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
- 1 hoofdstuk: 'Ik Jan Cremer' in 1001 boeken die je gelezen moet hebben', onder redactie van Peter Boxall en Ed van Eeden (2017)
- Babette Sijmons, Feya Wouda, Alma Netten, 'Cremer in verf 1954-2014' (2015)
- 1 hoofdstuk: 'Ik Jan Cremer' in 'Net te jong om hip te zijn. 60 flashbacks naar de jaren 60' van Wim Huijser (2020)
- Gerrit Jan Zwier besteedt in 'De lokroep van het Noorden' in 'Noordwaarts (2021) aandacht aan Jan Cremer.
- Rob Knijff, 'Jan Cremer, een leven als 'n komeet' (2022)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 'Boom boom / Good morning little schoolgirl. Grammofoonplaat' (single) (1964)
- Jan Cremer bracht, op het Ojee-label van Johnny Hoes, in 1966 de single 'De flipstand' uit. Het nummer werd door de radio geboycot.
- 'The Amsterdam-New York set or the end of the far west' (zeefdrukken van Jan Cremer bij gedichten van Frank O'Hara, 80 ex.) (1969)
- Een interview met Jan Cremer in 'Woe is woe in de Nedderlens: openhartige interviews' van Piet Piryns en Herman de Coninck (1972)
- Bulkboek 94 was aan Jan Cremer gewijd, met als titel: 'Sturm und Drang'.
- 'Hollands prentenboek: Hollandse boerinnen' (6 kleurenlitho's, 80 ex.) (1975)
- 'Hollands prentenboek: Hollandse landschappen' (6 kleurenlitho's, 80 ex.) (1975)
- Vrij Nederland vroeg twintig Nederlandse schrijvers (o.a.) wat ze het beste en het slechtste boek van 1975 vonden. Jan Cremer gaf 'Verzamelde werken Soldaat Svejk' van Jozef Hajek als het beste boek en van het slechtste boek zei hij: 'Lees ik niet, gooi ik weg'.
- Eelke de Jong, 'Mae West in Giethoorn' (met 6 prenten van Jan Cremer) (1978)
- 'Sixteen portraits' (zeefdrukken, bibliofiel, 25 ex.) (1980)
- Een zelfportret van Jan Cremer in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
- Frans van der Beek, 'De koe' (met prenten van Jan Cremer) (1983)
- 'Ik Jan Cremer' werd door Franz Marijnen bewerkt tot een rock-opera. Deze werd opgevoerd in 1985.
- De bibliofiele dichtbundel 'Uit den oertijd. Vroege verzen van Jan Cremer' 25 ex.) (1986) is een vervalsing! Cremer beschouwt het als 'een slechte grap, een studentikoze persiflage'.
- 'Ik Jan Cremer' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1964.
- Lennaert Nijgh bewerkte 'Ik Jan Cremer' tot een musical (1985)
- Voor 'De Bijenkorf' maakten Jan Croes, Jos Paardekooper, Jan Geerlings en Gerard Heijnen in 1990 'De Ideale Bibliotheek. 100 boeken die iedereen gelezen moet hebben'. Van Jan Cremer namen zij 'Ik, Jan Cremer' op (op nr. 96).
- G.J. Dröge (eindredactie), 'Cremer 50, Het vriendenboek' (1990)
- W.A.L. Beeren, 'Cremer : fest´´o és íro/schilder schrijver' (catalogus met Hongaarse vertaling door Peter Masthoff e.a. bij de tentoonstelling in de Jaski Art Gallery, Amsterdam) (1990)
- Pierre Restany, Freddy De Vree e.a., 'Cremer: grafiek/prints
1956-1998' (catalogus, 1998)
- Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met
de 100 beste boeken van de eeuw.
Hij nam hierin van Jan Cremer op nr. 29 'Ik Jan Cremer' op (Heeft seks - De flipstans! - de Nederlandse literatuur binnengebracht). - Babette Sijmons, Michaël Snitker, Suzanne Holtzer, 'Cremer, I paint I write I paint' (catalogus, 2000)
- 'Jan Cremer: terra Toscana'm, catalogus bij de tentoonstelling in het Kunstcentrum Zaanstad (2002)
- 1 portret van Jan Cremer in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Ik lees niet, ik word gelezen.'
- Tentoonstelling: 'Jan Cremer. Zeegezichten', Groninger Museum (8 april t/m 22 oktober 2006).
- 'Ik Jan Cremer', voorgelezen door Hans Dagelet (12 CD's, 2008)
- Jan Cremer, 'Ratten', voorgelezen door Adeline van Lier op 'Het geluid van de stad: verhalen uit Amsterdam 4' (1 cd, 2008)
- 1 verhaal: 'Ratten', voorgelezen door Adeline van Lier op: 'Waf! en andere dierengeluiden' (4 cd's) (2009)
- 'Het lied van de ram' (luisterboek, 1 CD, 2009)
- 1 dagboekfragment: 'Ik Jan Cremer' (09-06-2008) in 'Hoe is het met je boek?' van Ron Moerenhout (2010)
- Stef Ketelaar, 1 hoofdstuk: 'Jan Cremer (1940). 'Hier in Arnhem ben ik erg beroemd en berucht' in 'Arnhemse schrijvers' (themanummer 'Arnhems Historisch tijdschrift') (2010/4)
- Een zelfportret (olieverf op doek) van Jan Cremer, gemaakt in 1956 én een portret (olieverf op doek) van Jan Cremer door Frits Müller, gemaakt in 1965 in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
- Jan Cremer was begin 2011 curator van de grotetentoonstelling ArtZuid in Amsterdam.
(Literaire) prijzen
- Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1967 voor 'Ik, Jan Cremer. Tweede boek'
- De Zwarte Roos 1967 (tweede prijs) voor het verhaal 'Sad story about a little rat' in de bundel 'Vandaag 13'
- Belgische Staatsprijs voor de grafiek 1974
De Stichting Jan Cremerfonds reikt de Jan Cremer-prijs uit. Een onderscheiding voor talentvolle, jonge kunstenaars.
Biografische opmerkingen
- Jan Cremer werd geboren in Enschede. Zijn vader was smid, vertegenwordiger bij een technisch bedrijf en later reizend correspondent.
- Jan Cremer is schilder en schrijver.
- Jan Cremer verloor op jonge leeftijd zijn vader (in 1942). Zijn moeder was van Hongaarse afkomst.
- Na de Tweede Wereldoorlog kreeg zijn moeder een woning in de wijk Pathmos toegewezen.
- In 1954 ging Jan Cremer één jaar naar de ULO in Enschede. Daarna werkte hij o.a. als grondwerker, lasser en sjouwer.
- Jan Cremer acteerde in 1957 met Kees Brusse en Annie de Lange (Toneelgroep Theater) in het stuk 'The Prince and the showgirl.
- In 1958/1959 werkte Jan Cremer op de decorafdeling van de Haagsche Comedie.
- Van 1958 tot 1962 woonde hij in Den Haag.
- Jan Cremer studeerde aan de kunstacademies in Arnhem, Den Haag en Parijs (in 1959, met een schildersstudiebeurs).
- Hendrik Koekoek van de Boerenpartij probeerde in de Tweede Kamer het werk van Jan Cremer te laten verbieden.
- In 1964 ging Jan Cremer in Amerika wonen, afwisselend in new York en in Hollywood.
- Jan Cremer trouwde in de jaeen '60 een paar keer; met Hester LeClerq, met Panchite de Peri en met Babette Sijmons. Hij heeft drie zoons en die dochters uit diverse huwelijken.
- Eind jaren zestig, begin jaren zeventig verbleven veel Nederlandse auteurs, waaronder Jan Cremer, op Ibiza.
- Hij veroorzaakte veel opschudding met zijn 'onverbiddelijke bestseller' 'Ik, Jan Cremer'. Dit boek is een gedeeltelijk verzonnen autobiografie met een sterke nadruk op seks en geweld. Het boek is tekenend voor de jaren zestig, wat betreft het verzet tegen de gevestigde orde en de maatschappelijke en zeelijke taboes.
- Aan het eind van de jaren '70 woonde Jan Cremer langere tijd in Canada.
- Jan Cremer werd op 28 november 2000 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
- Jan Cremer richtte in oktober 2001 de stijlkamer van het Haags gemeentemuseum in, onder de titel: 'In Den Haag woont een barbaar'.
- In Enschede wordt gewerkt aan een Cremer-museum in de wijk Roombeek.
- Zijn zoon Cliff was marinier en vocht in 2000 voor de sensatie in de First Dutch Volunteer Init tegen de Serviërs. Cliff schreef er het boek 'Bomberjack' over.
- Hans Sleutelaar werkt aan een biografie van Jan Cremer.
Anderen over Jan Cremer
- Nooit eerder had dit boek in ons land uit kunnen komen. Een purgeermiddel: nu het er is kunnen anderen zich de moeite besparen nog meer krachttermen en bonte erotische taferelen te bedenken. Het groenste gras is voor hun voeten weggemaaid. De rauwkost van Cremer ben je echter snel beu, zijn boek zou een aanmerkelijk sterkere indruk maken wanneer het tot de helft bekort was. Toch: hij is een bohémien, een echte. En dat klinkt door in zijn geschrift. Zelfs wanneer men alle fantasie, de wild-onmogelijke er aftrekt. Het ruwe accent dráagt het boek, maakt het tot een document. (Hans Warren over 'Ik Jan Cremer', Geheim dagboek 1963-1970, blz. 54, 03-06-1964)
- Jan Cremer van 'Ik Jan Cremer', geboren in 1940, haalt in zijn onverbiddelijke bestseller aan het begin een paar schier prenatale jeugdherinneringen op en beschrijft zijn woeste vader, die in de bezetting zijn leven eindigde in een ziekenhuis. Ik citeer: 'Buiten de deur stond een gewapende Duitse soldaat en eentje van de veiligheidsdienst. Ze wilden hem ook ergens voor te pakken nemen, maar mochten niet met hem spreken op doktersadvies.'
Ja, zó waren ze wel, die Duitsers. Ze arresteerden graag, maar als dokter zei: 'Meneer is niet wèl', gingen ze zo'n kamer natuurlijk niet binnen. Ook Jan Cremer blijft, of hij wil of niet, een jongen uit de welvaartsstaat, voor wie fatsoen iets volkomen vanzelfsprekends is. Hij kan zijn gruwelen niet langs de straat plukken maar moet ze zelf verzinnen. Daarom verhaalt hij ons van twee knapen die een heer zijn kop afslaan met een roestig Japans zwaard. Een aardig motief, voor wie het schrijven kan. Maar van de echte, authentieke gruwelen die op 5 mei eindelijk waren uitgebloed, snapt hij niets. (SimonCarmiggelt/Kronkel, Feest, Parool, 05-05-1964) - Bedankt nog, Jan
'k Liep over 'n dijk. Langs een soort vaart. 't Was donker.
Herfst. Stormachtig. Een dreiging in de lucht.
Maar onbestemd. Soms floot ik zelfs een deuntje.
Ik was naar iets belangrijks onderweg.
Plots struikelde ik. Gleed 't water in. Ik greep me
aan een zwart, glibberig houtblok vast. 't Bewoog,
staarde me aan met felle varkensoogjes,
en 'k zag dat 't het dier Behemoth was.
Mijn gil verstikte. Maar, daar op de dijk,
de karabijn al in de aanslag, torende
Jan Cremer, als een beeld van 't Paaseiland.
Hij knipoogde. Vuurde. Het monster zonk
weg in de drabbig opkolkende diepte.
'k Klauterde terug aan land. Bedankt nog, Jan.
(C. Buddingh', De eerste zestig, blz. 11) - Het lijdt geen twijfel dat Jan Cremer kan schrijven en dat hij beseft waar zijn kracht schuilt, zoals een goed bokser dat weet. Zijn vuistslag is raak en stelt in één klap een heleboel boeken buiten gevecht. Aan de gevoelige, speelse, experimentele, virtuoze, intelligente literatoren de taak de schade te herstellen! (Adriaan Morriën in 1964 over 'Ik Jan Cremer', geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
- De Nederlandse taal is toch een schrijftaal gebaseerd op de statenvertaling van de bijbel uit 1637. Door Ik, Jan Cremer is de Nederlandse taal pas echt opengerukt: je kunt nu ook schijten, vrijen en zelfs neuken in het Nederlands. Dat is niet plat, dat is de taal volwaardig nemen. (Seth Gaaikema in: Coen Verbraak, Over het vak, blz. 140)
- Het opmerkelijkste bericht dat met betrekking tot hem enkele dagbladen in het Oosten van het land haalde, was een verhaal van een achttienjarige jongen die op een onbewaakte spoorwegovergang ergens tussen Almelo en Hengelo een trein tot stilstand dwong. Hij had deze niet horen aankomen, zo verdiept was hij in Ik Jan Cremer II. (Johan Phaff in Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 236)
- Wat je veel hoort. Een maagd is een meisje dat harder kan rennen dan Jan Cremer kan rijden. (Gerrit Komrij, Eendagsvliegen, blz. 25)
- Cremer schrikt niet terug voor bergen van afgerukte vrouwenborsten en voor tanks die de hoofden van ingegraven mannen platwalsen. De 'pornografie van het geweld', zegt men dan. Nooit wordt er door de schrijver enig mededogen met de slachtoffers getoond. Nooit? Ja, toch wel eens - wanneer het slachtoffer een dier is, wil alle hardheid wel ontdooien. Zo wordt er met veel sentiment geschreven over de straathonden, die het in de oorlog zo moeilijk hadden, over de dood van de zeug Bettie en een gekeelde geit. Ik vertrtouw dat sentiment niet zo erg: onder de bewakers van de Duitse concentratiekampen bevond zich menige dierenvriend, die net zo dol was op zijn hond als op zijn moeder. (Gerrit Jan Zwier over 'De Hunnen', in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig', blz. 56)
- Juist de suggestie dat alles echt gebeurd was - iets waarmee Ik Jan Cremer zich onderscheidde van Jan Wolkers' seks- en geweldroman Kort Amerikaans (1962) - zorgde voor schandaal en hoge verkopen. Iedereen in Holland van vóór de seksuele revolutie bemoeide zich ermee, van minister-resident Cals ('Ik Jan Cremer vind ik van een afgrijselijke wreedheid') tot oppositieclown Boer Koekoek ("Het moet een geweldig smerig boek wezen') en van Clara Eggink ('Het druipt van bloed en sperma') tot Harry Mulisch (oefent aantrekkingskracht uit op arbeiders en kleinburgerlijke jongens'). Wat de criticasters uit het oog verloren, was dat Jan Cremer een dikke duim had en dat zijn boek in een lange traditie van controversiële schelmenromans stond. De zestiende-eeuwer Rabelais was ook niet altijd even fijnzinnig. En wat te denken van picareske romanciers als Daniel Defoe, Louis-Ferdinand Céline en niet te vergeten Günter Grass, die eind jaren vijftig zijn blikken trommel al met fantasierijke perversiteiten had volgestouwd? (Pieter Steinz, Het web van de wereldliteratuur. Welke 100 boeken hebben de literaire X-factor?, blz. 134/135)
Mijn favoriete citaat
Reeds als kleine jongen had ik de beschikking over een goed stel hersens,
al gebruikte ik ze niet.
Ik heb ze bewaard voor later.
(Jan Cremer, Ik Jan Cremer & Ik Jan Cremer tweede boek, blz. 70)
Bronnen o.a.
- Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
- Schrijvers van Bruna, fondslijst 1969/1970
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945 (mei 1996)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (mei 2019)