İçeriğe atla

Schleswig-Holstein

Koordinatlar: 54°28′12″K 9°30′50″D / 54.47000°K 9.51389°D / 54.47000; 9.51389
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Schleswig-Holstein
Schleswig-Holstein bayrağı
Bayrak
Schleswig-Holstein arması
Arma
Ülke Almanya
BaşkentKiel
İdare
 • BaşbakanDaniel Günther
Yüzölçümü
 • Toplam15,763.17 km²
Nüfus
 (31 Aralık 2020)
 • Toplam2.910,875
 • Yoğunluk199/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)

Schleswig-Holstein (Frizce: Slaswik-Holstiinj, Danca: Slesvig-Holsten), Almanya'nın en kuzeydeki eyaletidir. Güneyde Hamburg eyaletinden, kuzeyde Danimarka'ya kadar uzanır ve Jutland Yarımadasının güney yarısını kaplar. Yüzölçümü 15.729 km'dir. Doğuda Baltık Denizi, batıda Kuzey Denizi, güneydoğuda da Mecklenburg-Vorpommern eyaleti ile çevrilidir. Yönetim merkezi Kiel'dir.

Schleswig ve Holstein tarih boyunca Danimarka, İsveç, Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Prusya ve Avusturya arasında anlaşmazlık konusu oldu ve bölgede zaman zaman iç çatışmalar yaşandı. 12. yüzyılda düklük olan Schleswig, 1864'e değin Danimarka'ya bağlı kaldı. Daha bağımsız bir gelişme gösteren Holstein ise önce kontluk, 1474'ten sonra da düklük olarak Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'na bağlandı ve 1815'ten sonra yeni kurulan Alman Konfederasyonuna katıldı.

1840'larda bölgedeki ulusal azınlıkların hakları, Danimarka krallık ailesinin veraset hakları ve Danimarka'nın iki düklükteki çıkarları gibi sorunlar nedeniyle bu iki bölge, Almanya'da önderliği ele geçirmek isteyen Prusya'yla Avusturya arasında çekişme konusu oldu. Prag Antlaşması'yla (1866) tek bir eyalet olarak Prusya'ya bağlandı. Ama bölgede yaşayan Almanlar ayrı bir Alman devleti kurmak istediğinden, birleşme çeşitli sorunlara yol açtı. Versailles Antlaşması uyarınca 1920'de yapılan halk oylamasıyla, farklı ulusların yaşadığı bölgelere uygun düşen sınırlar çizildi ve Schleswig bölgesinin kuzeyi (şimdi Danimarka'nın Güney Jutland ili) Danimarka'ya bağlandı. Schleswig-Holstein II. Dünya Savaşı'ndan sonra eyalet statüsü kazandı ve ilk eyalet meclisi 1947'de göreve başladı.

Eyalet yüzey şekilleri bakımından doğu, orta ve batı olmak üzere üç bölgeye ayrılabilir. Genç buzultaşlarından oluşan doğudaki tepelerde, çok sayıda göl vardır. Bu yöre, kil, mil ve kum karışımı toprağıyla Almanya'nın en verimli bölgesidir. Eyaletin ortasındaki eski buzultaşlarından oluşan dağlık bölge ise ancak iki yüzyıldan beri işlenebilen verimsiz topraklarla kaplıdır.

Schleswig-Holstein, Gulf Stream'in etkisinde olduğundan kışlar ve yazlar ılık geçer. Ortalama yıllık sıcaklık 8 °C'dir. Nem ve yağış oranının (yılda ortalama 76 mm) yüksekliği, bitkilerin gelişmesine elverişli bir ortam yaratmıştır. Buna karşılık sert rüzgârlar, toprağın üst tabakasının aşınmasına ve kurumasına neden olmaktadır.

İdari bölümler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schleswig-Holstein 11 ilçe ve 4 büyük şehirden oluşmaktadır.

İlçe Otomobil plakası İdari merkez
Kreis Dithmarschen HEI Heide (Holstein)
Kreis Herzogtum Lauenburg RZ Ratzeburg
Kreis Nordfriesland NF Husum
Kreis Ostholstein OH Eutin
Kreis Pinneberg (ve Helgoland) PI Pinneberg
Kreis Plön PLÖ Plön
Kreis Rendsburg-Eckernförde RD Rendsburg
Kreis Schleswig-Flensburg SL Schleswig
Kreis Segeberg SE Bad Segeberg
Kreis Steinburg IZ Itzehoe
Kreis Stormarn OD Bad Oldesloe
Bağımsız sehirler
Flensburg FL
Kiel KI
Lübeck HL
Neumünster NMS


Demografik yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Halkın çoğu kentlerde yaşar. En kalabalık kentler, eyaletin yönetim ve sanayi merkezi olan Kiel ile Lübeck, Neumünster ve Flensburg'dur. II. Dünya Savaşı'nın sonunda ordu birliklerinin bölgeden çekilmesi, 1 milyonun üzerinde insanın buraya yerleştirilmesi ve çoğu doğudan gelen göçmenler toplumsal sorunlara ve nüfusun savaş öncesine göre yaklaşık iki kat artmasına neden olmuştur. Nüfus, 30 Temmuz 2005 itibarıyla 2.828.986'dir.

Lübeck, eyaletin önde gelen kentlerindendir

Aşağı Almancanın Holstein lehçesi bölgede hâlâ konuşulmaktadır. Eyaletin kuzeyindeki Danca konuşan azınlığın kendi okulları vardır. 2000 yılı tarihli istatistiklere göre eyalet nüfusunun yüzde 63,8'i Protestan, yüzde 6,1'i ise Katolik Kilisesi'ne mensuptur. Resmî verilere göre eyalette yaşayan Müslüman sayısı 25.000'dir.

Başlıca tarımsal ürünler buğday, şekerkamışı ve patatestir. Hayvancılık ve mandıracılık eyalete bitkisel ürünlerden daha fazla gelir sağlar. Eyaletteki orman varlığı çok zengin olmamakla birlikte, başka bölgelerdeki ormanları oluşturan fidanların çoğu burada yetiştirildiğinden, Schleswig-Holstein "Alman ormanlarının beşiği" olarak anılır.

Sanayinin eyalet ekonomisindeki payı gitgide artmaktadır. Başlıca sanayi dalları makine, elektrikli eşya, kâğıt, dokuma ve giyim eşyası üretimi ile gemi yapımıdır. Turizm gelişme yolundadır.

Uzun kıyı şeridi ve stratejik konumu nedeniyle eyalet yüzyıllar boyunca deniz trafiği açısından önem taşımıştır. Baltık kıyısındaki fiyortlarda eyaletin büyük liman kentleri olan Kiel, Lübeck ve Flensburg yer alır. Eyaleti boydan boya geçen Kiel Kanalı Kuzey Deniziyle Baltık Denizini birleştirir. Hamburg yakınlarındaki Kaltenkirchen'de sesüstü uçakların inebileceği büyük bir havaalanı yapılmaktadır.

Eğitim ve kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eğitim düzeyinin çok yüksek olduğu eyaletteki başlıca yükseköğretim kurumu Kiel Üniversitesi'dir (1665). 1964'te Lübeck'te bir tıp fakültesi açılmıştır. Eyalette ayrıca iki öğretmen okulu ile çeşitli yükseköğretim kurumları vardır. Yetişkinlerin eğitimine ve kütüphanelere eskiden beri büyük önem verilmektedir. Eyalette yaklaşık 50 müze bulunur. Avrupa'nın en eski ekonomik araştırma merkezlerinden biri olan Kiel'deki Dünya Ekonomi Enstitüsü'nün siyasal iktisat alanında çok büyük bir kütüphanesi vardır.

Başlıca yerleşim yerleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kent/
Yerleşim
İdari merkezi/İli Nüfus
(31 Aralık 2000)
Nüfus
(30 Eylül 2006)
Kiel Kiel 232.612 234.358
Lübeck Lübeck 213.399 211.281
Flensburg Flensburg 84.281 86.479
Neumünster Neumünster 79.831 78.177
Norderstedt Segeberg 71.523 71.550
Elmshorn Pinneberg 47.391 48.267
Pinneberg Pinneberg 39.423 41.778
Itzehoe Steinburg 33.549 33.049
Wedel Pinneberg 32.060 31.956
Ahrensburg Stormarn 29.117 30.094
Geesthacht Herzogtum Lauenburg 29.106 29.450
Rendsburg Rendsburg-Eckernförde 29.321 28.489
Henstedt-Ulzburg Segeberg 24.950 26.340
Reinbek Stormarn 24.570 25.688
Bad Oldesloe Stormarn 23.314 24.094
Schleswig Schleswig-Flensburg 25.093 24.077
Eckernförde Rendsburg-Eckernförde 23.304 23.117
Husum Nordfriesland 20.994 20.800
Heide Dithmarschen 20.530 20.721
Quickborn Pinneberg 19.875 20.188

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]