Neidio i'r cynnwys

Pont Trefechan

Oddi ar Wicipedia
Pont Trefechan
Mathpont ffordd Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadAberystwyth Edit this on Wikidata
SirCeredigion Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr0.2 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.411433°N 4.085094°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd II, Henebion Cenedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
Manylion

Pont yn Aberystwyth, Ceredigion, yw Pont Trefechan (Cyfeirnod OS: SN 5827 8133). Llifa Afon Rheidol oddi tani ac mae hi'n dwyn y briffordd A487 dros yr afon honno.

Protest Cymdeithas yr Iaith

[golygu | golygu cod]

Mae ganddi le pwysig yn hanes yr ymgyrchu i ennill statws i'r iaith Gymraeg yng Nghymru. Ar 2 Chwefror 1963 gwelwyd protestiadau torfol cyntaf Cymdeithas yr Iaith Gymraeg pan ataliwyd y traffig ar Bont Trefechan gan fyfyrwyr o golegau Aberystwyth a Bangor yn bennaf. Roedd hyn flwyddyn wedi darlith Tynged yr Iaith Saunders Lewis a ddarlledwyd gan y BBC ar 13 Chwefror 1962. Yn ystod y brotest, awgrymwyd fod pawb yn eistedd ar y briffordd sy'n rhedeg dros bont Trefechan i atal y traffic gan feddwl y byddai'n rhaid i'r heddlu wedyn eu harestio. Roedd anghytuno ynglŷn â hyn ond yn y diwedd eisteddodd nifer sylweddol o'r myfyrwyr ar y bont.

Y syniad gwreiddiol oedd plastro'r Swyddfa Bost yn y dref gyda phosteri gan feddwl y byddai'r heddlu yn rhoi gwys iddynt a hwythau wedyn yn mynnu cael gwŷs Gymraeg. Ond anwybyddodd yr heddlu yr holl beth. Aethant yn ôl at y Swyddfa Gartref (yn Llundain) i ymgynghori ar y cam nesaf.

Y brotest gyntaf
Y brotest gyntaf 

Rhestr o'r protestwyr

[golygu | golygu cod]
  • Guto ap Gwent, cyfreithiwr o Abertawe[1][2][3]
  • Huw Carrod
  • Peter Cross
  • Menna Dafydd
  • Anna Daniel
  • Enid Davies, priod Robat Gruffudd yn ddiweddarach
  • Megan Kitchener Davies, sefydlydd Siop y Pethe (gyda'i gŵr Gwilym Tudur)
  • Geraint Eckley
  • Rodric Evans
  • Catrin Gapper
  • Gareth Gregory
  • Robat Gruffudd, sefydlydd Gwasg Y Lolfa
  • Ann Eirwen Gruffydd
  • Aled Gwyn, un o fois Parc Nest, gweinidog, cyflwynydd ar Radio Cymru.
  • Joy Harries, o Bontyberem, athrawes Gymraeg yn Ysgol Cwm Gwendraeth ac Ysgol Maes yr Yrfa
  • Edgar Humphreys
  • Rachael James, o Sir Benfro, cyfreithwraig
  • Neil Jenkins
  • Eurion John, o Lanelli, masnachwr
  • Hafwen John, o Sir Benfro yn wreiddiol, athrawes Gymraeg yn Ysgol Y Berwyn, Y Bala
  • Morwen John
  • Angharad Jones
  • Ann Eleri Jones
  • Anne Morries Jones
  • Beti Jones, priod Tegwyn Jones yn ddiweddarach
  • Eric Jones
  • Geraint Jones (Twm)
  • Gwyneth Jones
  • John Clifford Jones
  • Llinos Jones, bellach yn briod â Cynog Dafis cyn Aelod Seneddol ac Aelod Cynulliad
  • Penri Jones
  • Tegwyn Jones
  • Tomos Prys Jones
  • Peter Meazey, sefydlydd Siop y Triban, Wyndham Arcade, Caerdydd, tua 1970
  • Ruth Meredith, priod Meic Stephens yn ddiweddarach
  • Giovanni Miseroti
  • Mair Owen
  • Rhiannon Price
  • Dennis Roberts
  • Gareth Roberts, o Dreffynnon, Cynghorydd Sir y Fflint (Plaid Cymru)
  • Rhiannon Silyn Roberts
  • Meic Stephens, llenor, golygydd swyddog Cyngor y Celfyddydau ac athro prifysgol
  • Tegwen Roberts
  • Gwyneth Rhys
  • Dyfrig Thomas, sefydlydd Siop y Werin (Llanelli) 1970 a pherchenog Siop Tŷ Tawe, Abertawe 1988
  • Gwilym Tudur, sefydlydd Siop y Pethe, Aberystwyth (gyda'i wraig Megan Kitchener Davies)
  • Elenid Williams
  • Gwyneth Wiliam
  • Gruffydd Aled Williams, pennaeth Adran y Gymraeg, Prifysgol Aberystwyth
  • Menna Williams

Dolennau allanol

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Td 76 Hunangofiant Meic Stephens Cofnodion, Y Lolfa, 2012
  2. Y Faner Newydd
  3. Manylion personol gan Dyfrig Thomas am y bobl yn y brotest. Adnabyddiaeth bersonol.