What do you think?
Rate this book
De Zwijger: Het leven van Willem van Oranje
Omstreeks 1560 was Willem van Oranje de rijkste en meest veelbelovende edelman van de Nederlanden. Nog geen tien jaar later was hij zo goed als alles kwijt: zijn bezit, zijn macht en ook zijn goede reputatie. Wat was er gebeurd?
Oranje had zich gekeerd tegen het bewind van de Spaanse koning Filips II, dat in zijn ogen despotisch en geldbelust was. Hij vond medestanders onder andere edelen, en ook onder gewone burgers. Vanaf 1566, met de Beeldenstorm, kwamen de Nederlanden in opstand. Filips II stuurde er de gevreesde hertog van Alva met een grote troepenmacht op af. Die confisqueerde alle bezit van Oranje. Dit was voor Oranje het moment om zelf de wapens op te pakken: het begin van een uitputtingsslag die de Nederlanden in een diepe crisis stortte. Er vielen tienduizenden doden – denk aan de gruwelijke slachtpartijen in Mechelen, Zutphen, Naarden, Haarlem en Maastricht. Het maakte de opstandelingen onder aanvoering van Oranje alleen maar vastberadener. Het bewind van Filips II begon te wankelen. Wat dreef Oranje? Hij was geen heilige en riep in zijn tijd meer weerzin op dan wel wordt aangenomen. Protestantse bolwerken als Gent en Antwerpen, die ooit zijn trouwste bondgenoten waren, keerden zich uiteindelijk van hem af.
In De zwijger ontrafelt René van Stipriaan de duizelingwekkende loopbaan van een van de meest onverzettelijke figuren uit de wereldgeschiedenis: zijn ambities, successen, manipulaties, nederlagen. En ook de spanningen in zijn familie, zijn bizarre huwelijksleven – en zijn neiging om, als het erop aankwam, in het verborgene te opereren.
Oranje had zich gekeerd tegen het bewind van de Spaanse koning Filips II, dat in zijn ogen despotisch en geldbelust was. Hij vond medestanders onder andere edelen, en ook onder gewone burgers. Vanaf 1566, met de Beeldenstorm, kwamen de Nederlanden in opstand. Filips II stuurde er de gevreesde hertog van Alva met een grote troepenmacht op af. Die confisqueerde alle bezit van Oranje. Dit was voor Oranje het moment om zelf de wapens op te pakken: het begin van een uitputtingsslag die de Nederlanden in een diepe crisis stortte. Er vielen tienduizenden doden – denk aan de gruwelijke slachtpartijen in Mechelen, Zutphen, Naarden, Haarlem en Maastricht. Het maakte de opstandelingen onder aanvoering van Oranje alleen maar vastberadener. Het bewind van Filips II begon te wankelen. Wat dreef Oranje? Hij was geen heilige en riep in zijn tijd meer weerzin op dan wel wordt aangenomen. Protestantse bolwerken als Gent en Antwerpen, die ooit zijn trouwste bondgenoten waren, keerden zich uiteindelijk van hem af.
In De zwijger ontrafelt René van Stipriaan de duizelingwekkende loopbaan van een van de meest onverzettelijke figuren uit de wereldgeschiedenis: zijn ambities, successen, manipulaties, nederlagen. En ook de spanningen in zijn familie, zijn bizarre huwelijksleven – en zijn neiging om, als het erop aankwam, in het verborgene te opereren.
944 pages, Hardcover
First published November 16, 2021
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 75 reviews
November 1, 2022
Winner of best historical book!:
https://www.nu.nl/cultuur-overig/6233...
Brilliant non-fiction on the rise of The Netherlands as a separate sovereign nation and the long and winding process towards values as tolerance and mercantilism
An excellent book on a period and person I knew relatively little about. Not only our national colour and royal house stems from William of Orange, but also our curious national anthem, one of the oldest in the world, is written from his perspective as a German noble who initially served the king of Spain.
Even in 1564 William was called a "fox" by a church servant from Utrecht. Born only 16 year after the proclamations of Luther, the times of William of Orange were full of religious strife and upheaval.
His uncle Hendrik of Nassau was a diplomat who contributed to the election of Charles V to Holy Roman Emperor, serving as his chamberlain. This uncle even married a woman also fancied by Alva, the Duke who later on besieged William in The Netherlands. 14 generations separate the current king of The Netherlands and William of Orange. There was even one of the ancestors of Orange being a Rijkskoning, only one step from being the Holy Roman Emperor and another being one of the founders of the university of Leuven.
In another show of the influence of the family, the father of Willem of Orange declined the invite of the Order of the Golden Fleece of the emperor and refusing to take on the rule of Luxembourg, with the subtext of restoring Catholicism not sitting well with him.
Juliana van Stolbergen birthing 11 children after oldest son Willem of Orange in only 17 years
Funnily enough William would never learn to speak Dutch without a German accent and never visited Nassau, a territory deep inside France. The times were international, with The Netherlands at that time not just ruled from Spain (by Charles V who actually was born in Ghent and travelled his vast domains on a near constant basis, like corporate consultants or rockstars CEO's nowadays) but also bordered France, who coveted many parts of Belgium, and the many German states who saw a loose connection with the countries to their west.
Charles V was quite popular and left more than 120.000 preserved letters behind. His family member, Mary of Hungary, was the steward of the country. William called her mamere and served at the Brussels court extensively.
Anna van Buren, from the rich family of Egmond, became his first wife when they were both 15, further expanding the influence of Orange in The Netherlands.
Antwerp at the time spend a sum of approximately €15m in current day money in receiving crown prince Philips II into the city, but this was something of a turning point. While Charles was much loved and respected, his son was seen as stern and overly influenced by Spanish influences, while passionately pursuing a programme of enforcing the Catholic religion in his lands.
William accumulated income throughout this time, with his income of 100.000 guilders being around €5m per year in 2020 money. The Nassau palace in Brussel even contained Hieronymus Bosch Garden of Earthly Delights.
Becoming head of the army of The Netherlands at his 21st due to his talent for overseeing the construction of fortifications, and becoming part of the order of the golden fleece and the raad van state was another boon to his influence.
He even held the regalia of Charles V.
Money concerns and continuous war with France were particular ingrained problems for the Nassau family, as was an intricate discussion on landholdings with Hessen in Germany.
Malaria being indigenous also served at times as a troublemaker to the health of the prince of Orange. Despite all the intrigue, power struggle with a cardinal who was seen by the Dutch nobility as overly powerful, and encroachment of France and German sovereigns, large amounts of alchohol and student-like trysts also form part of the recorded history of William of Orange.
Impact of the Little Ice Age, which drove inflation and unrest in 1565, certainly also didn't help stability, together with Philips II being indecisive, refusing to travel to The Netherlands.
Over 36.000 Dutchmen died due to inquisition, soon redubbed the Spanish Inquisition, and formenting unrest and resentment to the rulers of the country.
When the water rises one learns to swim, German nobles are claimed to have said in response to William his efforts of getting support from them, and the tide of dissent definitely was on the rise.
A Raad van Beroerte of Bloedraad, chaired by Alva, convicted 12.000 people, executed 1.100, while over 9.000 fled the country and lost all their possessions to the Spanish Crown.
Hieronymus Bosch Earthly delights was taken by Alva and later sold to Philips II as furbishing for the Escorial. But the Spanish dynasty had problems brewing. Don Carlos, son of Philips II had just 6 great grandmothers instead of 16 due to strategic marrying by the Habsburg dynasty.
In response to the suppression by Alva (and a 10% levy) merchants went on strike in 1571. Leiden and Amsterdam became centres of dissent in 1572, and on 17 April 1571 William of Orange, who retreated to his German holdings, was for the first time called Father of the Fatherland.
He used propaganda, superpowered by the printing press effectively, with the Wilhemus being widespread at the end of 1572.
Mechelen, Zutphen and Naarden were sacked by Alva, and Haarlem was laid to siege for months on end, with 1.700 men being executed when the city fell and a 100.000 crown sum demanded of the city. Money was hard, Alva his reign cost over 12 million ducats in 6 years time, and he wrote to Philips to be withdrawn from the reticent Netherlands or be shot.
Over 700.000 dukaten per month was a too large sum for the Spanish crown in upkeep for their armies in 1574, and plundering soldiers moved Antwerp to rebel against the king.
6.000 of 18.000 inhabitants of Leiden died under siege, and only through dykes being let in the Spanish supplylines could be disrupted.
Leiden Universiteit was meanwhile founded as a counterweight against the Catholic University of Leuven in a period of only 5 weeks, financed for by abbeys and cloisters being terminated.
Curious how the other nations saw the suppression measures of Alva, was it seen as a liberation battle in Germany and France?
1 September 1575 Spain declared bankruptcy and the repression subsided significantly.
Civil war was in the air between protestants and catholics now common enemy Spain was out of the way. Holland and Zeeland still refused William sovereignty but saw his enormous importance as a stateman. Vlaanderen meanwhile was the largest contributor to state finance.
Charlotte de Bourbon, third wife to William after the extramarital sex by Anna van Saksen, was a ploy in getting France more involved. Family was politics and politics was family.
Willem van Oranje died by assination being quite unpopular, in Den Bosch the cathedrals bells were told (but also lighting struck the same day). The Staten even debated who needed to pay his funeral.
25.00 crowns were paid by Phillips to the family of Balthasar Gerards, who were also given lands of Orange in France and a noble title.
Antwerpen shrunk through blockades from 100.000 to 40.000 people, favoring the further development of Amsterdam.
https://www.nu.nl/cultuur-overig/6233...
Brilliant non-fiction on the rise of The Netherlands as a separate sovereign nation and the long and winding process towards values as tolerance and mercantilism
An excellent book on a period and person I knew relatively little about. Not only our national colour and royal house stems from William of Orange, but also our curious national anthem, one of the oldest in the world, is written from his perspective as a German noble who initially served the king of Spain.
Even in 1564 William was called a "fox" by a church servant from Utrecht. Born only 16 year after the proclamations of Luther, the times of William of Orange were full of religious strife and upheaval.
His uncle Hendrik of Nassau was a diplomat who contributed to the election of Charles V to Holy Roman Emperor, serving as his chamberlain. This uncle even married a woman also fancied by Alva, the Duke who later on besieged William in The Netherlands. 14 generations separate the current king of The Netherlands and William of Orange. There was even one of the ancestors of Orange being a Rijkskoning, only one step from being the Holy Roman Emperor and another being one of the founders of the university of Leuven.
In another show of the influence of the family, the father of Willem of Orange declined the invite of the Order of the Golden Fleece of the emperor and refusing to take on the rule of Luxembourg, with the subtext of restoring Catholicism not sitting well with him.
Juliana van Stolbergen birthing 11 children after oldest son Willem of Orange in only 17 years
Funnily enough William would never learn to speak Dutch without a German accent and never visited Nassau, a territory deep inside France. The times were international, with The Netherlands at that time not just ruled from Spain (by Charles V who actually was born in Ghent and travelled his vast domains on a near constant basis, like corporate consultants or rockstars CEO's nowadays) but also bordered France, who coveted many parts of Belgium, and the many German states who saw a loose connection with the countries to their west.
Charles V was quite popular and left more than 120.000 preserved letters behind. His family member, Mary of Hungary, was the steward of the country. William called her mamere and served at the Brussels court extensively.
Anna van Buren, from the rich family of Egmond, became his first wife when they were both 15, further expanding the influence of Orange in The Netherlands.
Antwerp at the time spend a sum of approximately €15m in current day money in receiving crown prince Philips II into the city, but this was something of a turning point. While Charles was much loved and respected, his son was seen as stern and overly influenced by Spanish influences, while passionately pursuing a programme of enforcing the Catholic religion in his lands.
William accumulated income throughout this time, with his income of 100.000 guilders being around €5m per year in 2020 money. The Nassau palace in Brussel even contained Hieronymus Bosch Garden of Earthly Delights.
Becoming head of the army of The Netherlands at his 21st due to his talent for overseeing the construction of fortifications, and becoming part of the order of the golden fleece and the raad van state was another boon to his influence.
He even held the regalia of Charles V.
Money concerns and continuous war with France were particular ingrained problems for the Nassau family, as was an intricate discussion on landholdings with Hessen in Germany.
Malaria being indigenous also served at times as a troublemaker to the health of the prince of Orange. Despite all the intrigue, power struggle with a cardinal who was seen by the Dutch nobility as overly powerful, and encroachment of France and German sovereigns, large amounts of alchohol and student-like trysts also form part of the recorded history of William of Orange.
Impact of the Little Ice Age, which drove inflation and unrest in 1565, certainly also didn't help stability, together with Philips II being indecisive, refusing to travel to The Netherlands.
Over 36.000 Dutchmen died due to inquisition, soon redubbed the Spanish Inquisition, and formenting unrest and resentment to the rulers of the country.
When the water rises one learns to swim, German nobles are claimed to have said in response to William his efforts of getting support from them, and the tide of dissent definitely was on the rise.
A Raad van Beroerte of Bloedraad, chaired by Alva, convicted 12.000 people, executed 1.100, while over 9.000 fled the country and lost all their possessions to the Spanish Crown.
Hieronymus Bosch Earthly delights was taken by Alva and later sold to Philips II as furbishing for the Escorial. But the Spanish dynasty had problems brewing. Don Carlos, son of Philips II had just 6 great grandmothers instead of 16 due to strategic marrying by the Habsburg dynasty.
In response to the suppression by Alva (and a 10% levy) merchants went on strike in 1571. Leiden and Amsterdam became centres of dissent in 1572, and on 17 April 1571 William of Orange, who retreated to his German holdings, was for the first time called Father of the Fatherland.
He used propaganda, superpowered by the printing press effectively, with the Wilhemus being widespread at the end of 1572.
Mechelen, Zutphen and Naarden were sacked by Alva, and Haarlem was laid to siege for months on end, with 1.700 men being executed when the city fell and a 100.000 crown sum demanded of the city. Money was hard, Alva his reign cost over 12 million ducats in 6 years time, and he wrote to Philips to be withdrawn from the reticent Netherlands or be shot.
Over 700.000 dukaten per month was a too large sum for the Spanish crown in upkeep for their armies in 1574, and plundering soldiers moved Antwerp to rebel against the king.
6.000 of 18.000 inhabitants of Leiden died under siege, and only through dykes being let in the Spanish supplylines could be disrupted.
Leiden Universiteit was meanwhile founded as a counterweight against the Catholic University of Leuven in a period of only 5 weeks, financed for by abbeys and cloisters being terminated.
Curious how the other nations saw the suppression measures of Alva, was it seen as a liberation battle in Germany and France?
1 September 1575 Spain declared bankruptcy and the repression subsided significantly.
Civil war was in the air between protestants and catholics now common enemy Spain was out of the way. Holland and Zeeland still refused William sovereignty but saw his enormous importance as a stateman. Vlaanderen meanwhile was the largest contributor to state finance.
Charlotte de Bourbon, third wife to William after the extramarital sex by Anna van Saksen, was a ploy in getting France more involved. Family was politics and politics was family.
Willem van Oranje died by assination being quite unpopular, in Den Bosch the cathedrals bells were told (but also lighting struck the same day). The Staten even debated who needed to pay his funeral.
25.00 crowns were paid by Phillips to the family of Balthasar Gerards, who were also given lands of Orange in France and a noble title.
Antwerpen shrunk through blockades from 100.000 to 40.000 people, favoring the further development of Amsterdam.
January 6, 2024
De zestiende eeuw is hot. Van deze cruciale periode in onze vaderlandse geschiedenissen lijkt noch noord noch zuid genoeg te krijgen, en terecht.
Mijn leesjaar begon met de Antwerpse Wildevrouw van Jeroen Olyslaeghers, daarna publiceerde de Brit Michael Pye een bestseller over diezelfde stad in dit tijdgewricht en onderweg (her)las ik ook nog de biografieën van Karel V en Filips II van Geoffrey Parker.
Nu staat Willem van Oranje klaar, aarzelend, in de coulissen.
Oranje is een fascinerend maar ook schimmig personage dat de spotlights liefst mijdt. Hij opereert liever in het verborgene. Maar zijn rol in de geschiedenis mag niet onderschat worden, zeker in de opsplitsing van de Nederlanden speelde hij een cruciale rol.
Als Antwerpenaar herken ik vele figuranten uit dit boek van namen van straten, pleinen en theaters in mijn stad (Bredero, Van Straelen, Marnix, Arenberg). Anderen ken ik van in Brussel (Egmont, Berlaymont). In De Zwijger ontdek ik de personages van vlees en bloed die achter deze plaatsnamen schuilgaan, historische figuren met hun grootse plannen maar ook met hun kleine kantjes.
Willem Van Oranje zelf is de spin in het midden van het web. De onafhankelijkheid van het noorden, het verdriet van het zuiden, die wrede burgeroorlog in de 16de eeuw… alle wegen leiden naar Oranje.
Willems bijnaam, de Zwijger, is toepasselijk, want Oranje blijft, ondanks de onwaarschijnlijke hoeveelheid materiaal dat de auteur doorploegd heeft, een enigma. Ook dit verhaal eindigt met: “We weten het niet”.
Van Stipriaan spaart Oranje niet. Hij schetst de vader des vaderlands als een sluwe vos, een intrigant, een uitgesproken machiavellistische machtspoliticus. En onderweg komen we ook over zijn privéleven onsmakelijke details te weten (hij klopte wel eens op zijn vrouw). Maar wie was hij echt? Het mysterie blijft ook na het lezen van deze biografie overeind.
En wat zo sterk is: de biografie wordt er niet minder om. Integendeel. De auteur zwicht niet voor simplismen en heeft steeds oog voor nuance en detail. Het boek doet denken aan de magistrale biografieën van Karel V en Filips II van de Britse historicus Geoffrey Parker. Dit werk mag daar gerust naast staan. (De vormgeving lijkt er trouwens al wat op.)
De Zwijger is een rijk boek. Er is niet alleen de fascinerende evolutie van Oranje van exuberante zuiderling, zuipend aan de zijde van Karel V, tot zwijgzame stichter der Nederlanden. Ook de vergelijking tussen de 16de eeuw en de tijd waarin wij leven is uitermate boeiend. Vooral Oranjes listige gebruik van de drukpers valt daarbij op. Fake news is geen uitvinding van de 21ste eeuw. Onze eeuwen vinden mekaar in bangmakerij, cynisme en onzekerheid.
Dit boek verdient een groot en internationaal publiek. Maar…hoe vertaal je ‘zwijgen’? In het Nederlands is dat een actief werkwoord, het is een activiteit die een inspanning vergt. Dat inzicht ontbeert menig andere taal. Zwijgen is niet hetzelfde als niet spreken. Willem van Oranje was trouwens best welbespraakt (als het hem uitkwam). Zijn bijnaam verwijst eerder naar het verzwijgen van belangrijke informatie, naar het verhullen van zijn ware intenties. Willem de Zwijger was dus eigenlijk Willem de Verzwijger, een heimelijke konkelfoezer, een niet geheel betrouwbaar sujet dus. Hoe vertaal je dat pakweg in het Engels? Wikipedia leert me dat de geijkte benaming in het Engels ‘William the Taciturn’ is, dat moet beter kunnen, niet?
De Zwijger is een referentiewerk voor al wie in dit bewogen en o zo bepalend tijdsgewricht in de geschiedenis van de Nederlanden geïnteresseerd is. Het is een historisch-wetenschappelijk topprestatie, zodanig goed geschreven dat ook niet-gespecialiseerde lezers ervan kunnen genieten, als ze er maar even moeite voor willen doen. Dit monumentale naslagwerk verdient een zo ruim mogelijk publiek.
"Portret van Willem I (1533-1584),
prins van Oranje, genaamd Willem de Zwijger"
uit het atelier van Michiel van Miereveld (1566-1641)
Rijksmuseum Amsterdam
Mijn leesjaar begon met de Antwerpse Wildevrouw van Jeroen Olyslaeghers, daarna publiceerde de Brit Michael Pye een bestseller over diezelfde stad in dit tijdgewricht en onderweg (her)las ik ook nog de biografieën van Karel V en Filips II van Geoffrey Parker.
Nu staat Willem van Oranje klaar, aarzelend, in de coulissen.
Oranje is een fascinerend maar ook schimmig personage dat de spotlights liefst mijdt. Hij opereert liever in het verborgene. Maar zijn rol in de geschiedenis mag niet onderschat worden, zeker in de opsplitsing van de Nederlanden speelde hij een cruciale rol.
Als Antwerpenaar herken ik vele figuranten uit dit boek van namen van straten, pleinen en theaters in mijn stad (Bredero, Van Straelen, Marnix, Arenberg). Anderen ken ik van in Brussel (Egmont, Berlaymont). In De Zwijger ontdek ik de personages van vlees en bloed die achter deze plaatsnamen schuilgaan, historische figuren met hun grootse plannen maar ook met hun kleine kantjes.
Willem Van Oranje zelf is de spin in het midden van het web. De onafhankelijkheid van het noorden, het verdriet van het zuiden, die wrede burgeroorlog in de 16de eeuw… alle wegen leiden naar Oranje.
Willems bijnaam, de Zwijger, is toepasselijk, want Oranje blijft, ondanks de onwaarschijnlijke hoeveelheid materiaal dat de auteur doorploegd heeft, een enigma. Ook dit verhaal eindigt met: “We weten het niet”.
Van Stipriaan spaart Oranje niet. Hij schetst de vader des vaderlands als een sluwe vos, een intrigant, een uitgesproken machiavellistische machtspoliticus. En onderweg komen we ook over zijn privéleven onsmakelijke details te weten (hij klopte wel eens op zijn vrouw). Maar wie was hij echt? Het mysterie blijft ook na het lezen van deze biografie overeind.
En wat zo sterk is: de biografie wordt er niet minder om. Integendeel. De auteur zwicht niet voor simplismen en heeft steeds oog voor nuance en detail. Het boek doet denken aan de magistrale biografieën van Karel V en Filips II van de Britse historicus Geoffrey Parker. Dit werk mag daar gerust naast staan. (De vormgeving lijkt er trouwens al wat op.)
De Zwijger is een rijk boek. Er is niet alleen de fascinerende evolutie van Oranje van exuberante zuiderling, zuipend aan de zijde van Karel V, tot zwijgzame stichter der Nederlanden. Ook de vergelijking tussen de 16de eeuw en de tijd waarin wij leven is uitermate boeiend. Vooral Oranjes listige gebruik van de drukpers valt daarbij op. Fake news is geen uitvinding van de 21ste eeuw. Onze eeuwen vinden mekaar in bangmakerij, cynisme en onzekerheid.
Dit boek verdient een groot en internationaal publiek. Maar…hoe vertaal je ‘zwijgen’? In het Nederlands is dat een actief werkwoord, het is een activiteit die een inspanning vergt. Dat inzicht ontbeert menig andere taal. Zwijgen is niet hetzelfde als niet spreken. Willem van Oranje was trouwens best welbespraakt (als het hem uitkwam). Zijn bijnaam verwijst eerder naar het verzwijgen van belangrijke informatie, naar het verhullen van zijn ware intenties. Willem de Zwijger was dus eigenlijk Willem de Verzwijger, een heimelijke konkelfoezer, een niet geheel betrouwbaar sujet dus. Hoe vertaal je dat pakweg in het Engels? Wikipedia leert me dat de geijkte benaming in het Engels ‘William the Taciturn’ is, dat moet beter kunnen, niet?
De Zwijger is een referentiewerk voor al wie in dit bewogen en o zo bepalend tijdsgewricht in de geschiedenis van de Nederlanden geïnteresseerd is. Het is een historisch-wetenschappelijk topprestatie, zodanig goed geschreven dat ook niet-gespecialiseerde lezers ervan kunnen genieten, als ze er maar even moeite voor willen doen. Dit monumentale naslagwerk verdient een zo ruim mogelijk publiek.
"Portret van Willem I (1533-1584),
prins van Oranje, genaamd Willem de Zwijger"
uit het atelier van Michiel van Miereveld (1566-1641)
Rijksmuseum Amsterdam
June 2, 2023
Monumentale goed leesbare studie over Willem de Zwijger. Tot in detail beschreven volgen de gebeurtenissen elkaar op. Veel informatie is opgehaald uit brieven. Toch blijft de figuur van Oranje zelf wat in nevelen gehuld. Je leert hem vooral kennen door observaties van buitenaf, van anderen. Wat beweegt de man? Was het nou een flexibele denker of bleef hij te star vasthouden aan eigen denkbeelden? Religiestrijd, vetes, burgermilities, huurlingenlegers, Spaanse, Nederlandse, Franse, Duitse en Engelse edelen, afzonderlijke steden, wisselende allianties, het is een turbulente periode. Met heel veel verschillende spelers/ personen. Een tijd die zo anders is dan nu, dat het moeilijk inleven is. De vele beschreven feiten vertroebelen het beeld van de persoon van Oranje enigszins, maar geven wel een bijzonder gedetailleerde ontstaansgeschiedenis van de republiek der zeven verenigde Nederlanden, waar Willem van Oranje, hoewel hij dat niet meer meemaakte, onlosmakelijk mee verbonden is.
July 20, 2023
Een zeer alomvattend werk over een mysterieus figuur binnen de 'Nederlandse' geschiedenis, die zich maar moeilijk - om in de woorden van Stipriaan te zeggen - in de kaarten laat kijken. Het is niet gemakkelijk om een beeld van Willem van Oranje te krijgen en het beeld dat in dit boek naar voren komt, vertolkt een 21e-eeuwse consensus: Oranje als aristocraat, opportunist, verzoener etc.
De auteur richt zich met ijver op het verzamelen van veel primaire en secundaire bronnen om een coherent verhaal te creëren. De kracht van dit boek zit vooral in de weergave van dit verhaal, het is sterk onderbouwd en de aanwezige illustraties zijn ook heel precies geplaatst om de lezer mee te nemen in de tijd. Medestanders en tegenstanders hadden moeite met de ware intenties van Oranje te doorgronden omdat hij vaak - uit eigenbelang of uit een daadwerkelijk vooruitgangsdenken - zijn tijd vooruit was. De omgeving was destijds niet klaar voor een religievrede en centraal bestuur, maar het boek toont coherent aan dat Oranje er wel de hoekstenen voor heeft gelegd binnen de Nederlanden.
Er zijn ook minder scherpe delen binnen het boek. De auteur heeft de neiging om zinnen af te snijden, waarbij de lezer soms moet inbeelden hoe de zin moet aflopen. Soms stelt de auteur vragen aan de lezer waardoor de lezer een inkijkje moet krijgen in hoe de auteur denkt, maar door zinnen als 'wellicht was dat ook zo' maakt de auteur soms onduidelijk wat zijn centrale punt is met de vragen die hij stelt.
Zelf vond ik het jammer dat de huwelijken van Oranje enigszins onderbelicht bleven door de focus op Willem van Oranje en wat de omgeving precies van hem vond. Over Anna van Saksen en Charlotte van Bourbon hun invloed op Oranje wordt wel gespeculeerd, maar van een verdieping is helaas geen sprake. Het blijft bijvoorbeeld onduidelijk welke rol op het schaakbord Charlotte van Bourbon speelde, waar Stipriaan met enige afstand bij noteert dat de keuze voor deze vrouw min of meer uit het niets kwam.
Al met al is dit wel een goed geschreven boek dat een inkijkje geeft in het denken van Willem van Oranje. Oranje had zichzelf in een moeilijke positie gemanoeuvreerd dat hem uiteindelijk ook fataal werd en wat tegelijk voor de legende van de vader des vaderlands heeft gezorgd.
De auteur richt zich met ijver op het verzamelen van veel primaire en secundaire bronnen om een coherent verhaal te creëren. De kracht van dit boek zit vooral in de weergave van dit verhaal, het is sterk onderbouwd en de aanwezige illustraties zijn ook heel precies geplaatst om de lezer mee te nemen in de tijd. Medestanders en tegenstanders hadden moeite met de ware intenties van Oranje te doorgronden omdat hij vaak - uit eigenbelang of uit een daadwerkelijk vooruitgangsdenken - zijn tijd vooruit was. De omgeving was destijds niet klaar voor een religievrede en centraal bestuur, maar het boek toont coherent aan dat Oranje er wel de hoekstenen voor heeft gelegd binnen de Nederlanden.
Er zijn ook minder scherpe delen binnen het boek. De auteur heeft de neiging om zinnen af te snijden, waarbij de lezer soms moet inbeelden hoe de zin moet aflopen. Soms stelt de auteur vragen aan de lezer waardoor de lezer een inkijkje moet krijgen in hoe de auteur denkt, maar door zinnen als 'wellicht was dat ook zo' maakt de auteur soms onduidelijk wat zijn centrale punt is met de vragen die hij stelt.
Zelf vond ik het jammer dat de huwelijken van Oranje enigszins onderbelicht bleven door de focus op Willem van Oranje en wat de omgeving precies van hem vond. Over Anna van Saksen en Charlotte van Bourbon hun invloed op Oranje wordt wel gespeculeerd, maar van een verdieping is helaas geen sprake. Het blijft bijvoorbeeld onduidelijk welke rol op het schaakbord Charlotte van Bourbon speelde, waar Stipriaan met enige afstand bij noteert dat de keuze voor deze vrouw min of meer uit het niets kwam.
Al met al is dit wel een goed geschreven boek dat een inkijkje geeft in het denken van Willem van Oranje. Oranje had zichzelf in een moeilijke positie gemanoeuvreerd dat hem uiteindelijk ook fataal werd en wat tegelijk voor de legende van de vader des vaderlands heeft gezorgd.
February 11, 2023
Wat een fantastisch werk. Was net bezig met literatuurgeschiedenis in 5-havo dus heb heerlijke verhalen uit dit boek erin kunnen fietsen. De PowerPointslide met dit boek als tip werd echter door mijn collega weggehaald: 'geen kind van 16 gaat dit boek van 1000 pagina's lezen'. Oké, misschien niet, maar ik was zelf gewoon enthousiast. Dit boek is rauw, realistisch en heerlijk didactisch. Als je wil weten hoe het er in deze hevige machtsstrijd aan toe ging, moet je dit lezen. Het is geen koffietafelboek, dus ga er even voor zitten.
February 18, 2022
Wat een meesterwerk. Goed geschreven, erudiet, vanuit de archieven (de brieven!), niet pretentieus of tendentieus, prachtig uitgegeven.
October 5, 2023
Uit! Interessant, leerzaam en best wel een kluif om doorheen te komen.
René van Stripiaan schrijft feitelijk, gedegen en neutraal, ik miste soms wel een beetje de jeu en het spektakel van De Bourgondiers (wat natuurlijk ook weer zijn voor- en nadelen heeft), maar.. wel heel interessant. Ook om het naast het Nederland van nu, de cultuur en de politiek te leggen. Dan zie je ook wel sporen terug in de tijd van Willem van Oranje: het polderen, het zuinige en het vooral dienen van eigenbelang, het eeuwige vergaderen, trots al op het Nederlands, de focus op geld en handel vaak boven moraal (zeker niet altijd), sporen in religie en godsdienst die je nu nog terug ziet, het humanisme, en ook juist al het begin van de opkomst van het secularisme. Echt wel interessant. Er blijft trouwens niet per se alleen een positief beeld van Willem van Oranje achter, meer een beeld met vele kanten. Het was sowieso een slimme (meestal) staatsman met veel gezichten en heel veel doorzettingsvermogen (soms tegen de klippen op).
Als je dit boek leest, snap je het hele Wilhelmus en zing je mee met licht dubbele gevoelens :)
Nu uit deze periode gelezen (en verschillende karakters kwamen weer terug):
- De Bourgondiers
- Erasmus: dwarsdenker. Een biografie
- De Zwijger: Het leven van Willem van Oranje
- Van nul tot nu: De vaderlandse geschiedenis -> dit stripboek pakte ik er net nog even bij. Heel grappig om het in stripvorm en sneltreinvaart nog even samengevat te zien deze periode (en het klopt aardig, al worden er natuurlijk ook accenten gelegd).
Wat ik nog wil lezen:
- Protestanten: Het geloof dat de moderne wereld vorm gaf -> ik heb door dit boek echt een heel ander (veel negatiever) beeld van de reformatie gekregen. Al heeft het ook positieve kanten die de wereld inderdaad hebben veranderd denk ik (met meer macht voor het volk ook). Benieuwd naar dit boek.
- En zou ook nog wel iets meer willen lezen over het humanisme en daarmee vast ook weer Erasmus...
Einde van deze review en ter geruststelling van mensen die op zien tegen de dikte van het boek: de laatste 200 pagina's zijn noten.
René van Stripiaan schrijft feitelijk, gedegen en neutraal, ik miste soms wel een beetje de jeu en het spektakel van De Bourgondiers (wat natuurlijk ook weer zijn voor- en nadelen heeft), maar.. wel heel interessant. Ook om het naast het Nederland van nu, de cultuur en de politiek te leggen. Dan zie je ook wel sporen terug in de tijd van Willem van Oranje: het polderen, het zuinige en het vooral dienen van eigenbelang, het eeuwige vergaderen, trots al op het Nederlands, de focus op geld en handel vaak boven moraal (zeker niet altijd), sporen in religie en godsdienst die je nu nog terug ziet, het humanisme, en ook juist al het begin van de opkomst van het secularisme. Echt wel interessant. Er blijft trouwens niet per se alleen een positief beeld van Willem van Oranje achter, meer een beeld met vele kanten. Het was sowieso een slimme (meestal) staatsman met veel gezichten en heel veel doorzettingsvermogen (soms tegen de klippen op).
Als je dit boek leest, snap je het hele Wilhelmus en zing je mee met licht dubbele gevoelens :)
Nu uit deze periode gelezen (en verschillende karakters kwamen weer terug):
- De Bourgondiers
- Erasmus: dwarsdenker. Een biografie
- De Zwijger: Het leven van Willem van Oranje
- Van nul tot nu: De vaderlandse geschiedenis -> dit stripboek pakte ik er net nog even bij. Heel grappig om het in stripvorm en sneltreinvaart nog even samengevat te zien deze periode (en het klopt aardig, al worden er natuurlijk ook accenten gelegd).
Wat ik nog wil lezen:
- Protestanten: Het geloof dat de moderne wereld vorm gaf -> ik heb door dit boek echt een heel ander (veel negatiever) beeld van de reformatie gekregen. Al heeft het ook positieve kanten die de wereld inderdaad hebben veranderd denk ik (met meer macht voor het volk ook). Benieuwd naar dit boek.
- En zou ook nog wel iets meer willen lezen over het humanisme en daarmee vast ook weer Erasmus...
Einde van deze review en ter geruststelling van mensen die op zien tegen de dikte van het boek: de laatste 200 pagina's zijn noten.
July 16, 2023
Mijn eerste venster op de zestiende eeuw was Tijl Uilenspiegel, de zestiende-eeuwse versie die Charles De Coster ervan gemaakt had althans. Ik vermoed dat ik als tiener ergens een vertaling gelezen heb, want precies weet ik het niet meer. De zin “De asse van Claes klopt op mijn borst” heeft toen indruk gemaakt op mijn jeugdige zelf, want die heb ik onthouden. Uilenspiegel draagt een houdertje om zijn hals met wat as van zijn door de Spanjaarden terechtgestelde vader, Claes. Een goed verhaal vol verzetsavonturen, toen zeker in mijn hoofd niet eens verbonden met een bepaald tijdsgewricht. In die vroege jaren van mijn lezend bewustzijn was alles pakweg tussen 1500 en 1900 één groot geheel en maakte het niet echt uit of het nu 1685 of 1840 was.
Naast de geconstrueerde zestiende-eeuwsheid van Tijl, ook onthouden: “ce ne sont que des Gueux”, Brederode, Alva, Egmont & Hoorn, de Beeldenstorm, de val van Antwerpen. Her en der opgepikt uit stripverhalen, schoolse geschiedenislessen, romans, geleide stadswandelingen en televisieprogramma’s. Maar dan heb ik het slechts over de zestiende eeuw in de Lage Landen. Want Luther, Shakespeare, Montaigne en Cervantes liepen toen ook rond.
Ik wil maar zeggen dat ik geen kenner ben van de geschiedenis van de zestiende eeuw, maar toch wil vertellen wat ik van “De Zwijger” vond. Dit is het leesverslag van iemand die een eenvoudig kader ter beschikking heeft van de bezetting door de Spanjaarden van de Lagen Landen, de burgeroorlogen rond godsdienstkwesties en de afscheuring van Nederland.
Het gaat hier dus om een Duitse edelman uit het huis van Nassau, die ook de Prinselijke titel voert van het Prinsdom Orange in Frankrijk en ook nog flink wat land, bezittingen en feodale voogdij heeft in de Lage Landen. Het huis van Nassau is nauw verbonden met Karel V en het huis van Habsburg en Willem hangt lange tijd rond in het gevolg van Karel V in het paleis op de Koudenberg in Brussel. De Nassau’s hadden zelf hun eigen paleis vlakbij (waar nu een vleugel van het Museum voor Schone Kunsten en de Albertinabibliotheek staan). Hoewel Willem (de Vader des Vaderlands)de Nederlanders lijkt toe te behoren omwille van zijn rol bij de afscheuring van Holland en de andere noordelijke Staten van Habsburg Spanje, is hij zeker ook een belangrijke figuur in de geschiedenis van België en Vlaanderen.
Zoals het in een biografie hoort is het leven van Willem het centrale gegeven in “De Zwijger”. In een strikte chronologische structuur wordt de lezer een monumentale vertelling voorgeschoteld. Van zijn kindertijd is minder geweten, maar eens hij in het Hof van Karel V is opgenomen volgen we Willem haast van week tot week. Waar hij is, wie hij ziet of spreekt, wie hij schrijft, welke politieke en militaire acties hij onderneemt. Wie een korte samenvatting wil, kan enkel het laatste hoofdstuk lezen. Maar wie het helemaal leest, krijgt een fantastisch inzicht in hoe een hoge edelman in de zestiende eeuw aan politiek deed, hoe hij balanceerde tussen oorlog en diplomatie, wat hij kon doen aan en met evoluerende ideologie, die toen natuurlijk helemaal religieus was. Huwelijken, kinderen, familierelaties krijgen ook hun plaats, eerder feitelijk dan emotioneel. Oorspronkelijke geschreven bronnen bieden blijkbaar weinig inzicht in het gevoelsleven van de Prins. Zelfs na honderden bladzijden blijft het innerlijke van Willem van Oranje onbeschreven. Van Stipriaan doet niet aan hagiografie, noch aan gratuite afbraak, disciplines die minder rigoureuze historici en andere scribenten wel eens durven hanteren om de figuur van Oranje te gebruiken als munitie in andere gevechten.
Twee thematische aspecten staken er voor mij wat boven uit. Het eerste is zijn concept van religieuze tolerantie. Hij zat in een internationale context waar veel (ook erg gewelddadig) bewoog en de strijd tussen Katholieken en Protestanten, en de vele gematigde en fanatieke fracties aan beide zijden het aartsmoeilijk maakten om aan diplomatie en politiek te doen om zijn belangen en die van zijn huis te verdedigen. Willem vond dat men coulant diende te zijn wat betreft de religieuze overtuigingen, belevingen èn publieke uitingen. Men moest elkaar ruimte gunnen, letterlijk en figuurlijk. De Pacificatie van Gent, hoe onvolmaakt ook, is natuurlijk het grootste voorbeeld van deze politiek. Ik zie er een soort cultuuroorlog in, die ook een echte burgeroorlog was. En die dan nog eens vervlochten was met internationale geopolitiek. Het is ook niet zo duidelijk of die politiek van “tolerantia” uit noodzaak geboren werd dan wel een politieke vertaling was van een ethische overtuiging. Willem zat natuurlijk gewrongen tussen zijn eed van loyauteit aan het katholieke Spanje en de Duitse landen van herkomst die nu Luthers waren. Ook voor de religieuze spanningen en geweld in zijn eigen graafschappen in de Lage Landen en in zijn prinsdom Orange was er niet direct een makkelijke oplossing. Veel plezier en geld viel er niet te verdienen in de chaos en ook zijn bezittingen en voogdijschappen waren zo nooit zeker.
Het tweede -en volgens historici nieuwe- inzicht dat mij opviel was de rol van propaganda en public relations. Vlugschriften, boeken, liedjes, aforismen, … , een wondere vermenging van leugen en waarheid, alles werd ingezet om de harten voor Oranje te winnen. De boekdrukkunst met o.a. Plantijn in Antwerpen was tot wasdom gekomen en daar werd gebruik van gemaakt, van alle kanten, maar Oranje en zijn entourage bleken daarin toch het meest effectief.
Het zal wel niet toevallig zijn dat beide aspecten ook vandaag nog iets betekenen.
Dit boek zal lange tijd het standaardwerk blijven over Willem van Oranje: veel primaire bronnen in een uitgebreid notenapparaat, geen speculatie maar wel kadering in de bredere geschiedschrijving van de periode, met indrukwekkende bibliografie en handig register.
De lezer moet zin hebben voor het detail, dan is de beloning groot.
En nog iets: Willem van Oranje heeft dan de Nederlandse wapenspreuk “Je maintiendrai” dan wel overgeërfd, maar zeker niet gestolen: zo veel tegenslagen, zo veel op zijn donder gekregen, hopeloze vooruitzichten, … maar er nooit de brui aan gegeven.
January 19, 2024
De Zwijger is uit. Dat was best een dikke pil, maar wel een pil om erg van te genieten. Vooropgesteld is dit wel echt een goed verteld verhaal en je kunt duidelijk merken dat hier heel veel werk in is gaan zitten wat bewonderingswaardig is.
Toch gaat het boek eigenlijk niet zozeer over het leven van Willem van Oranje, maar meer over de tijd waarin hij leefde. Veel wordt verteld over de mensen die in dezelfde tijd leefden en hun visie op wie Willem van Oranje was. Veel dingen gingen ook niet over Willem van Oranje, maar enkel over zaken uit die tijd, die lang niet allemaal persé met het leven van Oranje te maken hadden.Ik weet dat je niet mag vergelijken, maar als je de boeken van Bart van Loo hebt gelezen, en dan met name De Bourgondiërs en Napoleon, dan mis je de jeu die hij aan zijn boeken geeft. De Zwijger had af en toe wel een beetje dat niveau, maar voelde over het geheel genomen nogal droog aan. Wat mij verder stoorde is dat qua schrijven en woordgebruik ook wel veel overeenkwam met publieke bronnen, en zelfs de Wikipedia pagina over Willem van Oranje. En het wekte uiteindelijk toch ook het gevoel op dat er iets ontbrak. Het miste net een klein beetje meer wat het voor mij van 4,5 naar 5 had gemaakt. Nu blijf ik op 4 sterren hangen en hoe mooi dat ook is en hoeveel ik er ook van genoten heb, toch vind ik dat jammer. Net getreurd overigens, want er zijn nog veel van dit soort boeken, waaronder het recent verschenen Anna van Saksen waar ik binnenkort in ga beginnen.
4,5 afgerond naar 4 sterren dus.
Toch gaat het boek eigenlijk niet zozeer over het leven van Willem van Oranje, maar meer over de tijd waarin hij leefde. Veel wordt verteld over de mensen die in dezelfde tijd leefden en hun visie op wie Willem van Oranje was. Veel dingen gingen ook niet over Willem van Oranje, maar enkel over zaken uit die tijd, die lang niet allemaal persé met het leven van Oranje te maken hadden.Ik weet dat je niet mag vergelijken, maar als je de boeken van Bart van Loo hebt gelezen, en dan met name De Bourgondiërs en Napoleon, dan mis je de jeu die hij aan zijn boeken geeft. De Zwijger had af en toe wel een beetje dat niveau, maar voelde over het geheel genomen nogal droog aan. Wat mij verder stoorde is dat qua schrijven en woordgebruik ook wel veel overeenkwam met publieke bronnen, en zelfs de Wikipedia pagina over Willem van Oranje. En het wekte uiteindelijk toch ook het gevoel op dat er iets ontbrak. Het miste net een klein beetje meer wat het voor mij van 4,5 naar 5 had gemaakt. Nu blijf ik op 4 sterren hangen en hoe mooi dat ook is en hoeveel ik er ook van genoten heb, toch vind ik dat jammer. Net getreurd overigens, want er zijn nog veel van dit soort boeken, waaronder het recent verschenen Anna van Saksen waar ik binnenkort in ga beginnen.
4,5 afgerond naar 4 sterren dus.
June 9, 2023
Wie was Willem van Oranje? Wat dreef hem? Waren het idealen? Of toch geld, macht en de familiedynastie? En was hij nu katholiek of calvinist? René van Stipriaan probeert in deze baksteen van een biografie het antwoord te vinden. En #spoiler zijn conclusie is: ‘we weten het niet’. Waarom we het niet weten en wat we wel weten, dat lees je in deze biografie.
Van Stipriaan neemt het leven van Van Oranje chronologisch door. En vertelt daarbij ook heel veel over wat er politiek en maatschappelijk allemaal speelde. Soms lijkt hij af te dwalen, soms duizelt het je van de namen en veldslagen en kongsies, maar telkens weet Van Stipriaan je weer mee te nemen zodat je de draad op kunt pakken. Knap!
Lees mijn hele recensie op mijn blog.
Van Stipriaan neemt het leven van Van Oranje chronologisch door. En vertelt daarbij ook heel veel over wat er politiek en maatschappelijk allemaal speelde. Soms lijkt hij af te dwalen, soms duizelt het je van de namen en veldslagen en kongsies, maar telkens weet Van Stipriaan je weer mee te nemen zodat je de draad op kunt pakken. Knap!
Lees mijn hele recensie op mijn blog.
August 3, 2023
Heel knap boek. Vereist wel enige voorkennis want het duizelt je ook wel van alle feiten, machinaties en overwegingen. Maar de auteur slaagt erin, voor zover we het uit bronnen nog kunnen weten, hoe Oranje zich opstelde tijdens de 80-jarige oorlog en hoe verschillende motieven door elkaar heen speelden. Van eigenbelang, opportunisme tot een zeker idealisme aan toe. En hoe hij soms geniaal inspeelde op situaties en soms de plank ook missloeg. Knap hoe iemand dat allemaal in 717 pagina’s weet te vatten.
May 12, 2022
Wat een energie moeten zowel Oranje als Stipriaan hebben gehad: Oranje om zo'n leven te leiden en Stipriaan om het te onderzoeken en beschrijven. Een oneindig lijkende reeks van bondgenootschap, verraad, veldtocht/beleg, bevrijding/ontzet en weer opnieuw. Heel interessant om te lezen, maar ook soms moeilijk om bij te houden wie nou bij wie hoorde.
October 5, 2023
Het is alweer tien jaar geleden dat de drie koningsbiografieën over Willem I, II en III verschenen in het kader van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. Mooie serie, waarvan T, zwagert V en ik ieder één exemplaar kregen. Dat aantal van drie kwam de gulle gever mooi uit, want van een schoonzus was toen nog geen sprake. Grappig dat het hebben van een schoonzus al véél langer geleden voelt, terwijl het verschijnen van deze trilogie veel korter geleden lijkt. Maar wat maakt het uit, inmiddels zijn zowel trilogie als schoonzusje niet meer weg te denken. Overigens heb ik destijds al vrij snel het bij ons thuis ontbrekende deel aangeschaft, want zonder de derde Willem stond het maar raar in de kast.
Naast deze drie koningsbiografieën hebben we nog boeken over Bernhard en Juliana in de kast en ook Eenzaam, maar niet alleen heeft een mooi plekje. En dat terwijl we nou ook weer niet zó koningsgezind zijn. Maar goed, de geschiedenis van ons koningshuis blijft interessant. Toen vorig jaar de winnaar van de Libris Geschiedenisprijs werd aangekondigd in OVT had ik echter wel de hoop dat dat een ander boek zou zijn dan De Zwijger. Het leven loopt soms echter niet zoals je hoopt, zodat we nu een Plank van Oranje kunnen inrichten in de kast. Die plank trekt dan ook direct krom, want er valt nogal wat te melden over (en smullen van de verhalen over) de roemruchte voorzaten van onze huidige koning.
Ook over De Zwijger valt een hoop te vertellen, zo laat Van Stipriaan zien. Waar ik bij de koningsbiografieën echter volledig werd meegezogen in de verhalen, had ik hier wat meer moeite. Het boek is waanzinnig knap qua research, maar het is wel vooral een chronologische en uitermate gedetailleerde exercitie. Niet voor niets heb ik er maanden over gedaan om door het lijvige werk te komen. Maar laat de twee sterren die ik geef je niet verwarren: ik heb het uiteindelijk wel met genoegen gelezen hoor, maar dan toch vooral als studieboek. Ik heb nu een veel beter begrip van onze geschiedenis, vooral snap ik nu veel beter hoe ongelofelijk klein de kans op deze uitkomst eigenlijk was. Hoeveel levens WvO wel niet had, hoeveel geluk dat de geschiedenis hem uiteindelijk toelachte. Goed ook te lezen dat hij zo’n voorstander was van geloofsvrijheid en zich daarvoor hard maakte. Jammer is dat hij maar zo kortstondig van zijn succes heeft kunnen genieten doordat godsdienstfanaat Balthazar Gerards succesvol was met zijn aanslag. Maar was dat niet zo geweest, dan was alles misschien weer heel anders gelopen. Hoe dan ook kan WvO denk ik trots neerkijken op het mooie koude kikkerlandje dat hij achterliet.
Naast deze drie koningsbiografieën hebben we nog boeken over Bernhard en Juliana in de kast en ook Eenzaam, maar niet alleen heeft een mooi plekje. En dat terwijl we nou ook weer niet zó koningsgezind zijn. Maar goed, de geschiedenis van ons koningshuis blijft interessant. Toen vorig jaar de winnaar van de Libris Geschiedenisprijs werd aangekondigd in OVT had ik echter wel de hoop dat dat een ander boek zou zijn dan De Zwijger. Het leven loopt soms echter niet zoals je hoopt, zodat we nu een Plank van Oranje kunnen inrichten in de kast. Die plank trekt dan ook direct krom, want er valt nogal wat te melden over (en smullen van de verhalen over) de roemruchte voorzaten van onze huidige koning.
Ook over De Zwijger valt een hoop te vertellen, zo laat Van Stipriaan zien. Waar ik bij de koningsbiografieën echter volledig werd meegezogen in de verhalen, had ik hier wat meer moeite. Het boek is waanzinnig knap qua research, maar het is wel vooral een chronologische en uitermate gedetailleerde exercitie. Niet voor niets heb ik er maanden over gedaan om door het lijvige werk te komen. Maar laat de twee sterren die ik geef je niet verwarren: ik heb het uiteindelijk wel met genoegen gelezen hoor, maar dan toch vooral als studieboek. Ik heb nu een veel beter begrip van onze geschiedenis, vooral snap ik nu veel beter hoe ongelofelijk klein de kans op deze uitkomst eigenlijk was. Hoeveel levens WvO wel niet had, hoeveel geluk dat de geschiedenis hem uiteindelijk toelachte. Goed ook te lezen dat hij zo’n voorstander was van geloofsvrijheid en zich daarvoor hard maakte. Jammer is dat hij maar zo kortstondig van zijn succes heeft kunnen genieten doordat godsdienstfanaat Balthazar Gerards succesvol was met zijn aanslag. Maar was dat niet zo geweest, dan was alles misschien weer heel anders gelopen. Hoe dan ook kan WvO denk ik trots neerkijken op het mooie koude kikkerlandje dat hij achterliet.
January 28, 2023
Indrukwekkend boek. Ik had het idee dat ik van deze periode van de geschiedenis en ook van de hoofdfiguur het nodige wist. Dat viel tegen. Wat een complexe en soms chaotische geschiedenis. Verhelderend, mijn beeld was toch wel veel te simpel, maar het boek verwart ook: er spelen zoveel personen, partijen een rol dat het moeilijk is om de lijn vast te houden.
Iets minder gedetailleerd zou misschien wel prettig geweest zijn. Het is soms doorbijten.
Interessant is de internationale context. Iedereen bemoeit zich met dit conflict, Duitse vorsten, koningen en andere figuren uit Engeland, Frankrijk en natuurlijk Spanje. De persoon van Willem van Oranje blijft schimmig, maar misschien kan dat niet anders. Nieuw was voor mij de grote rol van propaganda en hoe WvO daar uitgebreid gebruik van heeft gemaakt. Het was een tijd van alternatieve feiten, de schrijver spreekt van een waarheidscrisis. Komt ons nu bekend voor…
Als je WvO graag wil vereren als een onkreukbare vader des vaderlands moet je dit boek niet lezen.
Iets minder gedetailleerd zou misschien wel prettig geweest zijn. Het is soms doorbijten.
Interessant is de internationale context. Iedereen bemoeit zich met dit conflict, Duitse vorsten, koningen en andere figuren uit Engeland, Frankrijk en natuurlijk Spanje. De persoon van Willem van Oranje blijft schimmig, maar misschien kan dat niet anders. Nieuw was voor mij de grote rol van propaganda en hoe WvO daar uitgebreid gebruik van heeft gemaakt. Het was een tijd van alternatieve feiten, de schrijver spreekt van een waarheidscrisis. Komt ons nu bekend voor…
Als je WvO graag wil vereren als een onkreukbare vader des vaderlands moet je dit boek niet lezen.
July 24, 2023
Poh, dit was mij een lange adem maar het meer dan waard
January 17, 2022
Willem van Oranje, de vader des Vaderlands, er is al veel over gezegd en geschreven. Je vraagt je af of er nog wel wat over te zeggen valt. Totdat er weer een boek over Willem van Oranje verschijnt. Dan blijkt er nog stof over om over te schrijven. In het nieuwe boek ” De Zwijger” neemt auteur René van Stipriaan ons mee in het leven van Willem van Oranje. Vanaf de geboorte van Willem, worden we daarna stap voor stap meegenomen door het leven van de latere vader des Vaderlands.
René van Stipriaan deed twintig jaar onderzoek naar het leven van Willem van Oranje. Hij verwerkte nieuwe inzichten en nog onbekende details in het boek. Je kunt dan ook stellen dat Willem van Oranje goed onder de loep is genomen door de auteur. Willem van Oranje blijkt op het oog een aardige man te zijn geweest, maar wie het boek goed leest, leert dat het zeker geen lieve jongen was. In het boek diept Van Stipriaan het leven uit van Willem van Oranje, een man die in een zwaar conflict terechtkomt met de Spaanse koning Filips ll en daarbij zich goed laat gelden in goede maar ook kwade zin.
Willem van Oranje leefde jaren lang in conflict met Filips II. Willem was op allerlei manieren bezig om het bewind van Filips ll te ondergraven, daarbij niets aan het toeval overlatend. Denk daarbij aan bondgenootschappen met Duitse vorsten, alleen maar met het doel om invasies te plegen in den Nederlanden, dit om Nederland tot zijn eigen nieuw land te maken en Filips II te verdrijven.
Het boek leert ons ook veel over het privéleven van Willem van Oranje, vele vrouwen, en net zo veel ongelukkige huwelijken. Willem van Oranje was veel van huis, zijn vrouwen leefden veel in eenzaamheid. Zeker in die tijd kon dat grote gevolgen hebben zoals krankzinnigheid ( Anna van Saksen, zijn tweede vrouw leed daaraan). Het vermoeden bestaat dan ook dat Anna van Buren, zijn eerste vrouw aan de gevolgen daarvan overleed.
De Zwijger is een boek dat een open en eerlijk beeld van Willem van Oranje schetst. Zin goede kanten, maar ook de mindere kanten worden eerlijk besproken in het boek. Het was met Willem van Oranje niet alleen maar hosanna. Op sommige momenten kon je Willem van Oranje best wel manipulatief noemen, en heb je het gevoel dat hij en zijn familie op de eerste plaats kwamen. Familie die je later eigenlijk de bevolking van den Nederlanden zou kunnen noemen. Hij kon een keiharde militair zijn, maar daar en tegen was het ook een diepgelovig man. Al heb je als lezer een beetje het gevoel dat hij op vele geloven leunde, vooral om zijn doelen te bereiken en mensen achter zich te scharen.
Je kunt wel stellen dat het boek “De Zwijger” een levenswerk is, het is dan ook een dikke pil, die vlot leest, dit komt mede door de boeiende manier van schrijven van de auteur. Het leest als een spannend historisch avonturen boek. Een boek dat tevens een hoog educatief gehalte heeft. Pagina voor pagina leer je bij en ontdek je meer van het leven van Willem van Oranje. Ondanks dat het boek vlot leest, leg je m best wel vaak even weg, gewoon om alle info even tot je te nemen en eventueel te noteren. ( voor degen die een grote interesse in Koningshuizen of Vaderlandse geschiedenis hebben.)
Samengevat : Een zeer uitgebreide en goed onderzochte biografie van Willem van Oranje. Het blijkt dus dat nog steeds niet alles gezegd en beschreven is van de Vader des Vaderlands. Van Stipriaan neemt ons mee door het leven van Oranje ,en laat zien hoe Oranje de loop van de geschiedenis zo ingrijpend kon beïnvloeden. Het boek heeft alles van een goede biografie behoort te hebben : Gedegen onderzoek, nieuwe feiten, leerzaam en op zo manier geschreven dat het de lezer van begin tot het einde weet te boeien. Indrukwekkend is ook de lijst met gebruikte bronnen die achter in het boek worden weer gegeven.
Dat we hier met een bijzonder boek te maken hebben blijkt wel uit het feit dat Koning Willem- Alexander afgelopen Oktober 2021 het eerste exemplaar in ontvangst nam.
January 8, 2022
4 sterren is ruim bemeten en vooral ingegeven door het gedegen werk dat Stipriaan levert, en de minutieuze beschrijving die hij geeft van de Habsburgse Nederlanden ten tijde van Willem van Oranje. Hierin schuilt ook gelijk de teleurstelling voor diegene die hoopt een goed beeld te krijgen van de mens Oranje. Want hoewel er in dit uitgebreide werk ook wel aandacht is voor het persoonlijke leven van de prins, gaat het merendeel van het betoog over het politieke, en in iets mindere mate het militaire leven van Willem van Oranje. Grote delen van het boek zijn meer een geschiedenis van de Lage Landen ten tijde van het uitbreken van de Opstand tegen Spanje en de rol daarin van Oranje, dan andersom. Maar misschien is dit ook wel onvermijdelijk omdat Willem van Oranje zo onlosmakelijk verbonden is met die tijd, dat ze moeilijk te scheiden zijn. Maar een echt duidelijk beeld van de mens Willem van Oranje geeft het daardoor niet.
March 29, 2022
Een faschinerende geschiedenis van een man die maar niet opgaf.
June 23, 2022
Erudiet, interessant en goed geschreven! Een meesterwerk waar Van Stipriaan jaren aan heeft gewerkt. Een aanrader! Niettemin blijft de persoon van Willem van Oranje steeds op de achtergrond.
October 8, 2022
Tot ongeveer de helft gekomen. Mooi en rijk boek, maar mij te gedetailleerd. Ik b er n afgehaakte.
December 12, 2022
"Heb meelij met de lezer". Goed gedocumenteerd maar eindeloze namedropping.
February 23, 2024
Super interessant, maar een beetje te lang(dradig) voor mij. In een derde van de omvang was het voor mij ook goed geweest.
May 25, 2024
Veel van geleerd, maar eigenlijk is dit boek een teleurstelling. Zo veel werk en dan zo'n beperkte blik opleveren is een soort gemiste kans: beperken tot militair politieke (en beetje economische) insteek is anno 2021 gewoon niet goed genoeg. Naarmate het boek vordert begint het gemis te knellen: slechts een enkele keer een paragraaf met bredere blik, bijvoorbeeld over Plantijn. De grotere culturele omwentelingen in Europa komen dan even aan de orde en opeens begrijp je er meer van.
De groei van zeemachten wordt slechts terloops aangestipt of beperkt tot geuzenvloot. De steeds meer groeiende stedelijke machten worden wel genoemd en dan is dat verhelderend, maar dit gebeurt terloops en valt steeds in het kader van een specifiek machtsspel en zonder dat de brede ontwikkeling wordt geschetst.
Tamelijk verbijsterend is de manier waarop naar vrouwen wordt gekeken: de Margaretha's die aan de koningen van Spanje zijn gerelateerd worden nog wel goed geplaatst, maar de vrouwen van Willem van Oranje zijn slechts zeurende bijfiguren. Dat is gek: hij trouwde niet voor niets met belangrijke erfdochters, dus hun netwerk moet van belang geweest zijn. Een erfdochter was een goed opgeleide politiek strategische figuur, geen kneusje. Dan de biografie van Anna van Saksen er maar naast lezen. Die overigens al beschikbaar was toen Van Stipriaan dit boek schreef. Anna van Saksen En nog een leestip: net verschenen Moeders des Vaderlands: de vrouwen die de Nederlanden vormden (Femke Deen / Ineke Huysman (samenst).Moeders des Vaderlands
De grootste 'blunder' van Van Stipriaan is misschien wel zijn beschrijving van Elisabeth I van Engeland. Die wordt als grillige en onvoorspelbare dame weggezet, vooral mbt verlovingen. Dat gaat voorbij aan de zeer slimme en strategische manier waarop Elisabeth haar huwelijksplannen inzette: door nooit te trouwen bleef haar macht in stand en creëerde zij manipulatieruimte op allerlei fronten. Zij legde de grondslag voor het British Empire en onder haar lange regime kwam het gebied op grote culturele hoogte.
Jammer van de ouderwetse geschiedschrijving in zo'n - toch - bijzonder boek.
De groei van zeemachten wordt slechts terloops aangestipt of beperkt tot geuzenvloot. De steeds meer groeiende stedelijke machten worden wel genoemd en dan is dat verhelderend, maar dit gebeurt terloops en valt steeds in het kader van een specifiek machtsspel en zonder dat de brede ontwikkeling wordt geschetst.
Tamelijk verbijsterend is de manier waarop naar vrouwen wordt gekeken: de Margaretha's die aan de koningen van Spanje zijn gerelateerd worden nog wel goed geplaatst, maar de vrouwen van Willem van Oranje zijn slechts zeurende bijfiguren. Dat is gek: hij trouwde niet voor niets met belangrijke erfdochters, dus hun netwerk moet van belang geweest zijn. Een erfdochter was een goed opgeleide politiek strategische figuur, geen kneusje. Dan de biografie van Anna van Saksen er maar naast lezen. Die overigens al beschikbaar was toen Van Stipriaan dit boek schreef. Anna van Saksen En nog een leestip: net verschenen Moeders des Vaderlands: de vrouwen die de Nederlanden vormden (Femke Deen / Ineke Huysman (samenst).Moeders des Vaderlands
De grootste 'blunder' van Van Stipriaan is misschien wel zijn beschrijving van Elisabeth I van Engeland. Die wordt als grillige en onvoorspelbare dame weggezet, vooral mbt verlovingen. Dat gaat voorbij aan de zeer slimme en strategische manier waarop Elisabeth haar huwelijksplannen inzette: door nooit te trouwen bleef haar macht in stand en creëerde zij manipulatieruimte op allerlei fronten. Zij legde de grondslag voor het British Empire en onder haar lange regime kwam het gebied op grote culturele hoogte.
Jammer van de ouderwetse geschiedschrijving in zo'n - toch - bijzonder boek.
Want to read
November 29, 2021Uit recensie NRC:
Uit deze prachtige biografie vol persoonlijke details én heldere beschrijvingen van de wereld waarin het onderwerp leefde en handelde, komt Willem van Oranje niet naar voren als een heilige of een smetteloze nationale held. Wel als iemand met ambities, doorzettingsvermogen, moed, en politieke en religieuze denkbeelden die voor die tijd heel verstandig en gematigd waren. Kortom, als een groot man. En zoals het calvinistische dagblad De Nederlander in 1930 schreef na het overlijden van socialistenleider Troelstra: ‘Een groot man maakt geen kleine fouten, noch een klein man grote fouten. Wie zal een groot man naar zijne fouten beoordelen?’
Uit deze prachtige biografie vol persoonlijke details én heldere beschrijvingen van de wereld waarin het onderwerp leefde en handelde, komt Willem van Oranje niet naar voren als een heilige of een smetteloze nationale held. Wel als iemand met ambities, doorzettingsvermogen, moed, en politieke en religieuze denkbeelden die voor die tijd heel verstandig en gematigd waren. Kortom, als een groot man. En zoals het calvinistische dagblad De Nederlander in 1930 schreef na het overlijden van socialistenleider Troelstra: ‘Een groot man maakt geen kleine fouten, noch een klein man grote fouten. Wie zal een groot man naar zijne fouten beoordelen?’
March 1, 2022
Van Stipriaan weet aan de hand van vele moderne onderzoeken, maar ook aan de hand van de uitgebreide correspondentie van Willem van Oranje een duidelijk beeld te scheppen van de "Vader des Vaderlands". Het boek is toegankelijk geschreven en werpt een interessante blik op de eerste fase van de Tachtigjarige Oorlog.
December 15, 2023
Schitterende biografie. Uiterst gedocumenteerd. Leert ons een herbekijken van de geschiedenis van een onbestaand Vlaanderen. Willem van Oranje heeft mij altijd geïntrigeerd. Deze biografie is verhelderend en zeker geen hagiografie. Leest als een spannende roman. Geeft zin in meer : het herlezen van het geuze boek van L.P. Boon en meer te weten komen overJustus Lipsius.
February 11, 2022
Subliem. Ongelooflijk knap hoe de auteur je 700+ pagina’s geboeid houdt, in zowel de biografie van Willem van Oranje, als de vaderlandse geschiedenis. Fantastisch gedaan.
February 11, 2024
Stipriaan heeft een meesterwerk geschreven. De details en voetnoten zijn bijna ontelbaar. Door de hoeveelheid details is het soms wat taai en raak je het overzicht bijna kwijt. Het is een eerlijk beeld over Willem van Oranje in zijn strijd voor erkenning en tegen de Spaanse invloed.
July 31, 2023
Wat een geweldig boek!
January 3, 2022
Erg boeiend.
Godsdienst fanatici - katholieken en calvinisten - die strijden om de macht, handelsgeest van de opkomende burgerij (inclusief kruideniersmentaliteit) en Willem van Oranje die daartussen laveert met zeker ook oog voor het belang van zijn eigen dynastie. Ik had toch een paar keer de neiging hem te zeggen "man, laat ze het toch uitzoeken!"
En wat een gruwelijke tijd voor de bewoners van onze contreien. Plunderende, brandschattende legers, verhoren die 'onder tortuur' werden afgenomen en geregeld godsdiensttwisten waarbij het er hard aan toe ging. Brrr.
Godsdienst fanatici - katholieken en calvinisten - die strijden om de macht, handelsgeest van de opkomende burgerij (inclusief kruideniersmentaliteit) en Willem van Oranje die daartussen laveert met zeker ook oog voor het belang van zijn eigen dynastie. Ik had toch een paar keer de neiging hem te zeggen "man, laat ze het toch uitzoeken!"
En wat een gruwelijke tijd voor de bewoners van onze contreien. Plunderende, brandschattende legers, verhoren die 'onder tortuur' werden afgenomen en geregeld godsdiensttwisten waarbij het er hard aan toe ging. Brrr.
Displaying 1 - 30 of 75 reviews