Mikheil Tsikhelashvili

“The natural desire to save a cat is what it means to be a citizen.”
― Ai Weiwei

“ზოოპარკის შესახებ იმდენივე აბსურდული აზრი მომისმენია, რამდენიც ღმერთისა და რელიგიის შესახებ. უამრავი კეთილის მოსურნე, მაგრამ საქმეში ჩაუხედავი ადამიანი მიიჩნევს, რომ ცხოველები ველურ სამყაროში უფრო „ბედნიერად“ ცხოვრობენ, რადგან იქაა თავისუფლება. იტყვიან ამას და თვალწინ წარმოუდგებათ ზორბა და ახოვანი ტანის, სიმპათიური მტაცებლები, ვთქვათ, ლომი ან ლეოპარდი (რადგან გნუ ან მილკბილა, აბა, რა მოსაწონია?!). წარმოიდგენენ, თუ როგორი გრგვინვითა და ღრიალით მიმოდის სავანაში ეს დიადი მხეცი – ასე ცდილობს, მოინელოს მსხვერპლი, რომელიც წინააღმდეგობის გაუწევლად დაემორჩილა; ანდა წარმოუდგენიათ მტაცებელი დაუდგრომელი, ენერგიული სირბილის დროს – როცა ის ფორმის შენარჩუნებას ცდილობს ბევრი ჭამის შემდეგ.
კეთილის მოსურნეთა წარმოსახვაში ეს დიადი ცხოველი მედიდური სახით, მაგრამ თან დიდი სინაზით ზრუნავს საკუთარ ნაშიერებზე, საღამოობით კი მთელი ოჯახი ერთად იკრიბება, ბედნიერი სახეებით რომ უცქირონ, როგორ ჩადის ხეებს შორის მზე. მათ სჯერათ, რომ გარეული ცხოველები უბრალოდ, ღირსეულად და ლაღად ცხოვრობენ, მერე კი მოდიან ბოროტი ადამიანები, ატყვევებენ მათ და ერთი ციცქნა გალიებში ამწყვდევენ. ამით სრულდება „ბედნიერი ცხოვრება“. ამიტომაც ვერ ეგუება ცხოველი ბედს და დაუცხრომლად მიილტვის თავისუფლებისკენ. თუმცა ხანგრძლივი ტყვეობა მას, ბოლოს და ბოლოს, მაინც ანადგურებს. ცხო­ველი საკუთარ აჩრდილს ემსგავსება.
მაგრამ სინამდვილეში საქმე სხვაგვარადაა. ველურ სამყაროში დაუნდობელი სოციალური იერარქია მოქმედებს და ცხოველების ყოველდღიურობაც იძულებასა და საჭიროებებზეა აგებული. მათ უწევთ თავის გატანა გარემოში, სადაც საფრთხე დიდია, საკვები კი ყოველთვის არ არის საკმარისი; სადაც ტერიტორია სულ დასაცავია, პარაზიტები კი – გამუდმებით მოსაგერიებელი. მაშ, რა ფასი აქვს ამგვარ თავისუფლებას? სინამდვილეში ცხოველები თავის ნებაზე ვერც დროს აკონტროლებენ, ვერც სივრცეს და ვერც პირად ურთიერთობებს. პრაქტიკაში ასეა, თეორიულად, კი ბატონო, ყველას, ვისაც ძალ-ღონე უწყობს ხელს, შეუძლია, ადგეს და წავიდეს, დაივიწყოს თავისი მოდგმის სოციალური ჩვევები და ჩარჩოები. თუმცა ამგვარი თავზეხელაღებული გაქცევა ადამიანსაც კი გაუჭირდება, ცხოველზე რომ აღარაფერი ვთქვათ. …
…კარგი ზოოპარკი დიდი სიფრთხილით დაგეგმილი შემთხვევითობებითაა სავსე: ზუსტად იმ წერტილში, საიდანაც ცხოველი შარდით თუ რამე სხვა სეკრეტით მონიშნავს საკუთარ ტერიტორიას და ამით მიგვანიშნებს – ამას აქეთ ფეხი არ გადმოგიცდესო – ჩვენც იმავე წერტილში ვაშენებთ საზღვარს და ვეუბნებით – ამას აქეთ გადმოსული არ დაგინახო! ამ დიპლომატიური მშვიდობის პირობებში ყველა ცხოველი კმაყოფილია .გამოდის, ჩვენც შეგვიძლია მოვდუნდეთ და ერთმანეთს მშვიდად გადავხედოთ…....
…ნუ იფიქრებთ, თითქოს საკუთარ აზრს გახვევდეთ თავს. ზოოპარკების დამცველად კი არ გამოვდივარ. თუ ასე ძალიან გინდათ, ყველა დახურეთ (თან თავიც დაიიმედეთ, რომ ველური ბუნების უკანასკნელი წარმომადგენლები გაძლებენ და იცოცხლებენ კუნძულებივით აქა-იქ შემორჩენილ და უკიდურესად შემცირებულ ბუნებრივ პირობებში). ვიცი, ზოოპარკებს პატივს აღარ სცემენ. სხვათა შორის – აღარც რელიგიას. ორივე მათგანი მცდარ წარმოდგენას უქმნის ადამიანებს თავისუფლების შესახებ.”
― Yann Martel, Life of Pi

“ჯორჯ ორუელი ცდებოდა.
დიდი ძმა თვალყურს კი არ გადევნებს, ის ცეკვავს და მღერის, მას ბოცვრები ამოჰყავს ჯადოსნური ქუდიდან. ყოველთვის, როცა არ გძინავს, დიდი ძმა გართობს, ყურადღებას გიფანტავს, ყველაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ მთლიანად იყო შთანთქმული და არ იფიქრო.
ის ყველაფერს აკეთებს იმ��სათვის, რომ წარმოსახვის უნარი გაგიქროს, და იქამდე არ მოგეშვება, ვიდრე მას ბრმა ნაწლავივით უსარგებლოდ არ გიქცევს. დიდი ძმა თვალყურს ადევნებს, რომ შენი ყურადღება გამუდმებით რაღაცაზე იყოს მიჯაჭვული.
და ეს უფრო უარესია, ვიდრე ის, რომ თვალს არ გაშორებდეს. უარესია, როცა ამდენი ხარახურით გავსებენ. როცა ადამიანს წარმოსახვა ატროფირებული აქვს, ის საფრთხეს აღარ წარმოადგენს:

სუპერ!

(გია ბერაძის თარგმანი)”
― Chuck Palahniuk, Lullaby

“„და ამ დროს თვალწინ სულ სხვა სურათი მიდგება. როცა რაიმე მიჭირს, ყოველთვის ეს სურათი გამომეცხადება ხოლმე და მშველის, პასუხს მაძლევვს გადაუჭრელ კითხვებზე, კარგად არ ვიცი, რატომ ხდება ასე, ალბათ, იმიტომ, რომ ეს არის ყველაზე მახლობელი ჩემთვის, იმიტომ, რომ მე მისი სისხლი და ხორცი ვარ, იმიტომ, რომ ეს არის მამაჩემი. და მე ვფიქრობ მამაჩემზე, მაგრამ არა მის გარეგნობაზე, არა მის ნაოჭებით დაღარულ სახეზე, რომელიც ერთ დროს ლამაზი იყო, არა მის წელში მოხრილ სხეულზე, რომელიც ერთ დროს ძლიერი და ჯან-ღონით სავსე იყო, არა მის ხელებზე, რომელთაც მრავალი წლის მანძილზე შრომამ თავისი დაღი დაასვა, არც მის ანთებულ თვალებზე; არა, მე ახლა თვალწინ მიდგას მისი შინაგანი სამყარო, მისი სული, ძველი საგა, ერთადერთი რამ, რაც მას სწამს და რასაც ხედავს ცხოვრების ყოველ წვრილმანში. და ცელის ნაცვლად ხმალი მესმის, მიწის ნაცვლად - ზღვა და გლეხკაცის ნაცვლად - გმირი. ეს არის ძველი ისლანდია, საგა, რომელიც უკანასკნელმა საუკუნემ შეალამაზა, ახალმა დრომ, „ფიელნირის“ პირველი ნომრით დაწყებულმა ახალმა დრომ. მაშინ ჩვენმა პოეტებმა, ამ დაგვიანებით დაბადებულმა ელფებმა, პირველად გვამცნეს ყვავილების, ჩიტებისა და ვარსკვლავების სიმღერა. და ახლა, როდესაც ვნახე, როგორ ისხდნენ ბუნების ყალბი სურათებით მორთულ სახლში ეს ფერდაკარგული სულის მესაიდუმლენი და როგორ საუბრობდნენ იმ კაცის ძვლებზე, რომელიც განმარტოებით ცხოვრობს მთაზე და რომელსაც ღრმადა აქვს ფესვები გადგმული ჩვენს გულებში, მამაჩემის მკაცრმა სახემ, ჩემმა საკუთარმა წარმოდგენამ, უჩვეულეო სიმსუბუქე და შვება მომგვარა.“
ვაჰ! აი, საერთოდ სხვა ესთეტიკა აქვთ ამ სკანდინავიელებს! ეგრევე წამიყვანა ისლანდიაში!
P.S. დავით წერედიანის და ჯემალ ქარჩხაძის თარგმანი”
― Halldór Laxness, The Atom Station